Μη Μικροκυτταρικός Καρκίνος του Πνεύμονος - Τεχνικές Ακτινοθεραπείας

Ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονος χαρακτηρίζεται από τη ποικιλομορφία της κλινικής και απεικονιστικής εμφάνισης της νόσου.

Η εφαρμογή της ακτινοθεραπευτικής αγωγής είναι απαιτητική. Στόχος μας είναι  να επιτύχουμε τον έλεγχο της νόσου και υψηλά μακροπρόθεσμα ποσοστά επιβίωσης των ασθενών. Η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι αυτί της  εντατικοποιημένης ακτινοθεραπευτικής αγωγής και η παράλληλη χορήγηση χημειοθεραπείας.

Η ακτινοθεραπευτική αγωγής χορηγείται αποκλειστικά πλέον με γραμμικό επιταχυντή, υψηλής ενέργειας,  μεγαλύτερης των 6MV και σύμμορφη τεχνική. Αυτό προϋποθέτει  την εντόπιση του ογκικού στόχου με αξονική τομογραφία και αν είναι δυνατόν με F-18 FDG-PET/CT. Ο ακριβής προσδιορισμός του ογκικού στόχου δεν είναι πάντα εύκολος.  Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες η εκπαίδευση του ακτινοθεραπευτή ογκολόγου φαίνεται να παίζει καθοριστικό ρόλο.

Η ανάγκη να ξεπεράσουμε τους περιορισμούς που καθορίζουν η ευαισθησία του πνευμονικού παρεγχύματος, πολλές φορές χρόνια επιβαρυμένου από το κάπνισμα και η γειτνίαση του πνεύμονος  με καρδιά, οισοφάγο, νωτιαίο μυελό, οδήγησε στην ανάπτυξη ειδικών τεχνικών ακτινοθεραπείας. Έτσι επιτυγχάνουμε τη ακριβή στόχευση του όγκου και περιορισμό της έκθεσης στην ακτινοβολία των ευαίσθητων υγιών ιστών πέριξ του όγκου. Επινοήθηκαν και εφαρμόζονται στη καθημερινή πράξη συστήματα και τεχνικές ακινητοποίησης του ασθενούς και συγχρονισμού της αναπνοής με απώτερο σκοπό την εξάλειψη λάθους από την κίνηση. Επίσης συστήματα επαλήθευσης της ακρίβειας της στόχευσης με τη λήψη αξονικής τομογραφίας κατά την διάρκεια της ακτινοθεραπείας. Σε περιπτώσεις υποκλινικής νόσου η θεραπευτική δόση ανέρχεται στο ύψος των 45-50Gy με πιθανότητα έλεγχου της νόσου κατά 90%. Σε περίπτωση μικροσκοπικής νόσου απαιτείται υψηλότερη δόση μέχρι 60-65Gy. Η μακροσκοπική νόσος απαιτεί υψηλές ακτινοθεραπευτικές δόσεις. Έτσι καθιερώθηκαν τεχνικές χορήγησης συμπληρωματικής ακτινοθεραπευτικής δόσης σε μικρότερα πεδία (boost) επικεντρωμένα στη μάζα του όγκου, η οποία και χορηγείται ταυτόχρονα εντατικοποιώντας το θεραπευτικό σχήμα. Η έκταση των πεδίων ακτινοθεραπείας με την πρόοδο της αγωγής μπορεί να μικραίνουν προοδευτικά με σκοπό τη χορήγηση ακόμη υψηλότερων δόσεων (shrinking field).

Με την βοήθεια του τρισδιάστατου σχεδιασμού (3D-treatment planning) της ακτινοθεραπευτικής αγωγής κατέστη δυνατή η ανάπτυξη σύμμορφων τεχνικών (Conformal) με συνέπεια την δυνατότητα της αύξησης της συνολικής δόσης στον στοχικό όγκο και ελάττωση της δόσης στους παρακείμενους υγιείς ιστούς. Τα πεδία δύνανται να αποκτήσουν οποιοδήποτε σχήμα απαιτεί η εκάστοτε κλινική ανάγκη είτε δια της κατασκευής ειδικών προστατευτικών μολύβδινων blocks είτε με την βοήθεια του νέου τύπου πολύφυλλων διαφραγμάτων των επιταχυντών (Επιταχυντής Πολλαπλών Φύλλων ή Multi-Leaf Collimator). Η ένταση της δέσμης είναι ίδια σε όλη την έκταση του πεδίου. Οι γραμμικοί επιταχυντές νεώτερης τεχνολογίας δίδουν την δυνατότητα να τροποποιούμε την ένταση της δέσμης στα διάφορα επιμέρους τμήματα του πεδίου (Intensity Modulation) η οποία προσαρμόζεται στο σχήμα και μέγεθος του όγκου και στις τρεις διαστάσεις του χώρου (3D Conformation). Έως τη στιγμή που νεωτεριστικές θεραπευτικές αγωγές ανατρέψουν τα σημερινά δεδομένα η προοπτική να κατασκευασθεί επιταχυντής που θα ακτινοβολεί τον ογκικό στόχο σε απόλυτο συντονισμό με την αναπνοή μένει ανοιχτή και ελπιδοφόρα.
Πηγή