Η διαγνωστική προσέγγιση υποδιαιρείται στην in vivo μελέτη, με χρήση μικρών ποσοτήτων ραδιοφαρμάκων, και στην in vitro ανάλυση του αίματος, με τη χορήγηση ραδιοδιαγνωστικών αντιδραστηρίων (σε επίπεδο ιχνηθετών).
In vivo
Οι in vivo εξετάσεις της Πυρηνικής Ιατρικής είναι τα σπινθηρογραφήματα (η απεικονιστική εξέταση που δίνει πληροφορίες για τη λειτουργία του εξεταζόμενου οργάνου ή των οστών). Αυτό αποτελεί την ειδοποιό διαφορά από τις άλλες διαγνωστικές απεικονιστικές εξετάσεις (π.χ. Ακτίνες Χ, υπερηχογραφήματα, Αξονική Τομογραφία, Μαγνητική Τομογραφία), οι οποίες δίνουν πληροφορίες για την ανατομία του οργάνου που ελέγχεται. Η διαφορά έγκειται δηλαδή στο ότι η εξέταση της Πυρηνικής Ιατρικής μελετώντας τη διαταραχή μίας λειτουργίας καθορίζει το αίτιο ενός προβλήματος υγείας.
Τα σπινθηρογραφήματα είναι μία εξέταση εύκολη, ανώδυνη και ασφαλής. Για τη διενέργεια χορηγείται (συνήθως ενδοφλέβια) μικρή ποσότητα κατάλληλης ουσίας επισημασμένης με ραδιενεργό ιχνηθέτη και, με το βασικό μηχάνημα που έχει στα χέρια του ο πυρηνικός ιατρός, τη γ-camera, παρακολουθείται ο τρόπος πρόσληψης του ραδιοφαρμάκου, η απομάκρυνση ή και ο μεταβολισμός αυτού από το υπό εξέταση όργανο.
Η γ-camera δεν εκπέμπει ακτινοβολία, όπως συμβαίνει με τα ακτινολογικά μηχανήματα, αλλά είναι ένας ανιχνευτής της γ-ακτινοβολίας την οποία εκπέμπει ο εξεταζόμενος που έχει λάβει το ραδιοφάρμακο.
Η ποσότητα του ραδιοφαρμάκου που χρησιμοποιείται ελέγχεται προσεκτικά ως προς τη στειρότητά του και ως προς την ενεργότητά του, ώστε να επιτευχθεί η μικρότερη έκθεση του εξεταζόμενου στην ακτινοβολία, σε συνδυασμό με την ακρίβεια και τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της εξέτασης.
Ο χρόνος αναμονής από τη χορήγηση μέχρι την ολοκλήρωση της εξέτασης ποικίλλει, ανάλογα με το εξεταζόμενο όργανο, από 30 min έως και λίγες ώρες. Σε μερικά ειδικά σπινθηρογραφήματα οι λήψεις ξεκινούν 1-2 μέρες μετά τη χορήγηση του ραδιοφαρμάκου.
Σπινθηρογράφημα μπορεί να γίνει σε κάθε ανθρώπινο όργανο. Οι πλέον συνηθισμένες ενδείξεις είναι για σπινθηρογράφημα:
-θυρεοειδούς (για να μελετηθεί η λειτουργία του αδένα ή να διαφοροδιαγνωστεί ο ψυχρός από το θερμό όζο)
-οστών (η πιο ευαίσθητη μέθοδος για την ανίχνευση πρώιμων οστικών μεταστάσεων, διάγνωση οστεομυελίτιδας κ.ά)
-καρδιαγγειακού συστήματος (για τον έλεγχο αιμάτωσης του μυοκαρδίου προς ανίχνευση ισχαιμίας, εμφράγματος ή βιωσιμότητας μυοκαρδίου)
-νεφρών (είτε δυναμικό, διά του νεφρογράμματος, για έλεγχο της λειτουργίας των νεφρών με πληροφορίες για ΧΝΑ και υπέρταση, είτε στατικό, για τον έλεγχο οξείας πυελονεφρίτιδας, ουλών κ.ά.)
-πνευμόνων (αερισμού-αιμάτωσης, η πιο ακριβής αναίμακτη μέθοδος για τη διάγνωση της πνευμονικής εμβολής).
Στην τομογραφική απεικόνιση τα τελευταία χρόνια εισέβαλε η Ποζιτρονική Τομογραφία, που με τη χρήση βραχύβιων ραδιοϊσοτόπων που εκπέμπουν ποζιτρόνια (θετικά ηλεκτρόνια), παρέχει μεταβολική απεικόνιση των οργάνων σε μοριακό επίπεδο. Οι κυριότερες κλινικές εφαρμογές της Ποζιτρονικής Τομογραφίας αναφέρονται στην Ογκολογία (περίπου 80%). Αλλες εφαρμογές αφορούν την Καρδιολογία, τη Νευρολογία, τις λοιμώξεις και τελευταία διαφαίνεται η προοπτική χρήσης αυτής στη μελέτη του προβλήματος της εξάρτησης από φαρμακευτικές ουσίες.
In vitro
Πέραν των σπινθηρογραφημάτων, στην Πυρηνική Ιατρική γίνονται και εξετάσεις RIA (Radio-Immuno-Assay) με τη χρήση ραδιοδιαγνωστικών ουσιών σε δείγμα αίματος του εξεταζόμενου, χωρίς να εκτίθεται ο ίδιος σε ακτινοβόληση, με τις οποίες προσδιορίζονται με απόλυτη ακρίβεια ορμόνες, επίπεδα φαρμάκων, δείκτες καρκίνου, αλλεργιογόνες ουσίες κ.ά.
Εκτός από τις διαγνωστικές εφαρμογές γίνονται και θεραπευτικές εφαρμογές των ραδιοϊσοτόπων με ραδιενεργά στοιχεία που επιλεκτικά συγκεντρώνονται στον υπό θεραπεία ανθρώπινο ιστό και τον ακτινοβολούν εκ των έσω. Π.χ. χρήση ραδιενεργού Ι-131 σε καλοήθεις και κακοήθεις παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα, χρήση Strontium στην ανακουφιστική θεραπεία οστικών μεταστάσεων κ.ά.
0 σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου