Βασικές προβολές μαστογραφίας

1. Κεφαλουραία ( Craniocaudal view ή CC )

Θέση της ακτινολογικής λυχνίας

• Κλίση του βραχίονα της λυχνίας 0 μοίρες.
• Η κεντρική ακτίνα της δέσμης κατευθύνεται από την άνω προς την κάτω επιφάνεια του μαστού και είναι κάθετη ως προς τη βάση στήριξης, διέρχεται δηλαδή στην εγγύς της εξεταζόμενης αιχμή του απεικονιστικού συστήματος.

Θέση της εξεταζόμενης

• Η εξεταζόμενη στέκεται όρθια.
• Το θωρακικό τοίχωμα βρίσκεται σε στενή επαφή με το πρόσθιο άκρο του υποδοχέα της κασέτας. Το κέντρο βάρους της εξεταζόμενης μετατοπίζεται προς το μηχάνημα.
• Το κεφάλι στρέφεται στο πλάι, στο αντίθετο με τον εξεταζόμενο μαστό.
• Το σύστοιχο άνω άκρο παραμένει χαλαρό σε έσω στροφή είτε στηρίζεται στο οπίσθιο άκρο του υποδοχέα της κασέτας, ενώ το αντίθετο συγκρατεί το μη εξεταζόμενο μαστό έξω από το πεδίο απεικόνισης είτε συγκρατεί την παράπλευρη χειρολαβή του μαστογράφου - σε ασθενείς με μικρό σχετικά μέγεθος μαστών.

Τοποθέτηση του μαστού

• Τοποθετούμε το χέρι στην πλάτη της εξεταζόμενης για να τη βοηθήσουμε να έλθει σε καλή επαφή με τον υποδοχέα της κασέτας και της χαλαρώνουμε τον ώμο προς τα κάτω.
• Η πτυχή της κάτω επιφάνειας του μαστού ανασηκώνεται μέχρι την άνω επιφάνεια του υποδοχέα της εικόνας. Το ύψος του τελευταίου ρυθμίζεται ώστε η κάτω επιφάνεια του μαστού να ακουμπά ελεύθερα πάνω του.
• Με τα δύο χέρια ο ΤΑ τραβάει το στήθος προς τα "πάνω και έξω" φέρνοντάς το στο κέντρο του πεδίου απεικόνισης.
• Στέκεται στην αντίθετη πλευρά του εξεταζόμενου μαστού και κάνει χειρισμούς του κινητού μέρους του μαστού (έξω και κάτω).
• Η θηλή πρέπει να βρίσκεται σε πλάγια προβολή.
• Ο μαστός πρέπει να βρίσκεται σε θέση κάθετη με το θωρακικό τοίχωμα.
• Ο μαστός συγκρατείται από τον ΤΑ καθ'όλη τη διάρκεια της συμπίεσης, η οποία πρέπει να είναι ομοιόμορφη και ομοιογενής. Το χέρι μας δεν απομακρύνεται πριν ασκηθεί ικανοποιητική πίεση.
• Με το άλλο χέρι ο ΤΑ φροντίζει την αποφυγή της αναδίπλωσης στην περιοχή της μασχάλης έλκοντας το δέρμα.
• Στην εξεταζόμενη δίνεται οδηγία για ακινησία και συγκράτηση της αναπνοής κατά τη διάρκεια της έκθεσης.

Αξιολόγηση της εικόνας 

• Απεικόνιση της κεντρικής μοίρας του μαστού.
• Απεικόνιση κατά το δυνατόν μεγαλύτερης επιφάνειας της πλάγιας και της μασχαλιαίας μοίρας.
• Το έσω όριο του μαστού απεικονίζεται ευκρινώς.
• Εάν είναι δυνατόν, απεικονίζεται κατά μήκος της οπίσθιας επιφάνειας του μαστού η σκιά του θωρακικού μυός.
• Η θηλή προβάλει παράλληλα με το φιλμ. 

Λάθη χειρισμού τοποθέτησης

• Το τραπέζι ψηλότερα ή χαμηλότερα: Η θηλή όχι σε πλάγια θέση (όχι παράλληλα με το φιλμ).
• Δυσφορία από την εξεταζόμενη: Ανεπαρκής πίεση, θολές και ασαφείς εικόνες.
• Αναδιπλώσεις του δέρματος κυρίως στη μασχάλη: Δυσκολίες στη διάγνωση, παραπλανητικές διαγνωστικές πληροφορίες.
• Ανεπαρκής έλξη του μαστού προς τα εμπρός: Μη απεικόνιση της σκιάς του μείζονος θωρακικού μυός.
• Στροφή μαστού και μετακίνηση της παθολογίας: Η θηλή όχι παράλληλα με το φιλμ (δυσκολία στη διαφοροδιάγνωση γύρω από τη θηλή).

2. Μεσοπλάγια λοξή ( Mediolateral Oblique ή MLO )


Θέση της ακτινολογικής λυχνίας

• Κλίση του βραχίονα της λυχνίας τέτοια, ώστε το τραπέζι στήριξης να είναι παράλληλο με το θωρακικό μυ της εξεταζόμενης. Η γωνία κυμαίνεται από 30 - 60 μοίρες ανάλογα με τη σωματική διάπλαση της ασθενούς. Συνήθως σε κοντές - παχιές η κλίση είναι μεταξύ 30 - 40 μοιρών ενώ σε ψηλές - λεπτές η κλίση κυμαίνεται μεταξύ 55  - 60  μοίρες.
• Η δέσμη κατευθύνεται από τη άνω έσω προς την κάτω έξω επιφάνεια του μαστού. 

Θέση της εξεταζόμενης

• Η εξεταζόμενη στέκεται όρθια (κάποιοι συγγραφείς προτείνουν την καθιστή θέση).
• Η πλάγια πλευρά του θωρακικού τοιχώματος βρίσκεται κατά μήκος του έξω άκρου του υποδοχέα της κασέτας. Ο υπόλοιπος κορμός ευθυγραμμίζεται με το κάτω άκρο του υποδοχέα. Το κέντρο βάρους της εξεταζόμενης μετατοπίζεται προς το μηχάνημα - σαν να ξαπλώνει νοητά πάνω στο υποστηρικτικό τραπέζι.
• Το κεφάλι στρέφεται στο πλάι, στην αντίθετη από τον εξεταζόμενο μαστό πλευρά και τοποθετείται εκτός του πεδίου απεικόνισης για την αποφυγή συμπροβολών της κάτω γνάθου.
• Το σύστοιχο άνω άκρο ακουμπά χαλαρά κατά μήκος της υποστηρικτικής τράπεζας, ενώ το αντίθετο συγκρατεί το μη εξεταζόμενο μαστό έξω από το πεδίο απεικόνισης. 
• Ο θωρακικός μυς πρέπει να έχει παράλληλη θέση με τον υποδοχέα της κασέτας.

Τοποθέτηση του μαστού

• Η πλάγια επιφάνεια του μαστού τοποθετείται στην, με κλίση επιφάνεια του υποδοχέα κασέτας - ανιχνευτή εικόνας.
• Με τα δύο χέρια ο ΤΑ έλκει το μαστό από την κεντρική του μοίρα φέρνοντάς τον στο κέντρο του πεδίου απεικόνισης και απομακρύνοντάς τον κατά το δυνατόν από το θωρακικό τοίχωμα.
• H θηλή πρέπει να βρίσκεται σε πλάγια προβολή.
• Ιδιαίτερη φροντίδα δίνεται ώστε να περιλαμβάνεται η μασχαλιαία χώρα, ο θωρακικός μυς και η υπομαστική γωνία.
• Ο μαστός συγκρατείται καθ'όλη τη διάρκεια της συμπίεσης, η οποία πρέπει να είναι ομοιόμορφη και ομοιογενής και εφαπτομενικά με το στέρνο.
• Στην εξεταζόμενη δίνεται οδηγία για ακινησία και συγκράτηση της αναπνοής κατά τη διάρκεια της έκθεσης.

Αξιολόγηση της εικόνας

• Απεικόνιση ολόκληρου του μαστού.
• Απεικόνιση του θωρακικού μυός μέχρι το επίπεδο που ορίζει η θηλή (νοητή γραμμή PNL)
• Η θηλή σε πλάγια προβολή.
• Η υπομαστική γωνία αναδεικνύεται ευκρινώς.
• Ύπαρξη συμμετρίας.

Συχνά σφάλματα

• Το τραπέζι ψηλότερα ή χαμηλότερα: Δυσφορία από την εξεταζόμενη κατά τη συμπίεση.
• Ανεπαρκής συμπίεση (ελλιπής διαχωρισμός των ιστών): Ασαφείς εικόνες.
• Αναδιπλώσεις του δέρματος κυρίως στη μασχάλη: Δυσκολίες στη διάγνωση.
• Περιορισμένη έλξη του μαστού: Μετατόπιση των ορίων του μαστού, μεστός με εμφάνιση "μύτης καμήλας", Ασαφής απεικόνιση της υπομαστικής επιφάνειας.
• Η θηλή όχι παράλληλα με το φιλμ: Δυσκολία στη διαφοροδιάγνωση γύρω από τη θηλή.

Πηγή: ΜΠΟΥΣΔΡΗ ΕΛΕΝΗ