Πέμπτη 17 Νοεμβρίου 2011

Πόσο βλάπτει η αξονική τομογραφία;


Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Θ. ΚΡΕΜΑΣΤΙΝΟΣ MD, PhD., καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής Β' Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ, πρόεδρος Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας


Η αξονική τομογραφία σήμερα αποτελεί μία κατάκτηση για τη διάγνωση διαφόρων παθήσεων. Μάλιστα, η αξονική τομογραφία των πολλαπλών τομών κατάφερε να απεικονίσει ευκρινώς τις στεφανιαίες αρτηρίες με υψηλή πιστότητα, η οποία προσεγγίζει το 95%. Δηλαδή είναι δυνατόν σήμερα να μελετήσουμε την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι στεφανιαίες αρτηρίες της καρδιάς με ευκρίνεια εντυπωσιακή. Η μέθοδος αυτή δεν απεικονίζει μόνον τη στένωση μιας αρτηρίας, την οποία άλλωστε απεικονίζει και η κλασική στεφανιογραφία, αλλά απεικονίζει το σύνολο της αθηροσκληρωτικής πλάκας. Δηλαδή απεικονίζει όλη τη βλάβη μέσα στο τοίχωμα, προτού ακόμα εμφανιστεί και δημιουργήσει τη στένωση της στεφανιαίας αρτηρίας. Έτσι είναι δυνατόν να αρχίσει έγκαιρα η θεραπεία της σταθεροποίησης της αθηροσκληρωτικής πλάκας, η οποία ελαττώνει το ποσοστό των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου και του αιφνίδιου θανάτου σε επίπεδα που πλησιάζουν το 40%.

Άρα θα μπορούσε κανείς να απεικονίζει τις στεφανιαίες αρτηρίες του μία φορά το χρόνο και να ξέρει τι του γίνεται; Η απάντηση είναι σαφώς: όχι. Γιατί η αξονική τομογραφία, όπως και η απλή ακτινογραφία καθώς και η κλασική στεφανιογραφία, εκθέτουν τον εξεταζόμενο στον κίνδυνο της ακτινοβολίας, η οποία ως γνωστόν θεωρείται καρκινογόνος.

Εύλογα όμως τίθεται το ερώτημα του ποιος είναι ο πραγματικός κίνδυνος από την ακτινοβολία κάθε διαγνωστικής απεικονιστικής μεθόδου που χρησιμοποιεί ο ιατρός. Αναμφισβήτητα αυτός που υποβάλλεται σε απλή ακτινογραφία δέχεται πολύ μικρότερη ακτινοβολία από αυτόν που υποβάλλεται σε εξέταση στεφανιογραφίας, είτε με την κλασική μέθοδο είτε με την αξονική τομογραφία.

Διάφοροι ερευνητές ισχυρίζονται ότι η αξονική τομογραφία αυξάνει κατά 1% την πιθανότητα κάθε ανθρώπου να πάθει καρκίνο. Αλλοι πάλι ερευνητές ισχυρίζονται ότι διπλασιάζεται η πιθανότητα καρκίνου σε εκείνον που υποβάλλεται σε αξονική τομογραφία. Στην πραγματικότητα όμως, δεν υπάρχουν ακριβείς αριθμοί. Οι αριθμοί προκύπτουν από μελέτες που έγιναν στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι ύστερα από τους ατομικούς βομβαρδισμούς. Όμως οι συνθήκες είναι τελείως διαφορετικές όταν πρόκειται για ακτινοβολία που προέρχεται από ιατρικές εξετάσεις που έχουν διαχρονική αθροιστική δοσολογία ή προέρχεται από ατομικό βομβαρδισμό. Τελευταία δημοσιεύθηκε μία μελέτη σε ένα από τα εγκυρότερα ιατρικά περιοδικά («New England Journal of Medicine») σχετική με τους κινδύνους της ακτινοβολίας της αξονικής τομογραφίας, όπου εκεί ιδιαιτέρως επισημαίνεται ότι ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για τους ασθενείς νεαρής ηλικίας και μάλιστα στα παιδιά. Στην ίδια μελέτη επισημαίνεται ότι το 1/3 των αξονικών τομογραφιών δεν δικαιολογούνται επαρκώς επιστημονικά και υπολογίζουν ότι 20 εκατομμύρια ενήλικοι και περί το 1 εκατομμύριο παιδιά στις ΗΠΑ υποβάλλονται αδικαιολόγητα σε αξονικές τομογραφίες.

Έπειτα από όλα αυτά, ποιο είναι το τελικό συμπέρασμα; Είναι δυνατόν να σταματήσει η πρόοδος; Αναμφισβήτητα, όχι. Η τεχνολογία επιχειρεί διαρκώς να βελτιώσει τα μηχανήματα της αξονικής τομογραφίας, ενώ παράλληλα οι ιατροί θα πρέπει να ζητούν αξονική τομογραφία μόνον όπου πραγματικά κρίνεται απαραίτητη και αναγκαία.

Όσον αφορά την αξονική τομογραφία των στεφανιαίων αρτηριών, πρέπει να γίνεται εκεί όπου πραγματικά ενδείκνυται. Δεν χρειάζεται να επαναλαμβάνεται με βάση τα σημερινά δεδομένα, εάν δεν παρέλθει επαρκής χρόνος. Η πενταετία θεωρείται ένα καλό και ασφαλές χρονικό διάστημα.

Συμπερασματικά, όλες οι διαγνωστικές εξετάσεις που στηρίζονται στην εκπομπή ακτινοβολίας είναι εξ ίσου χρήσιμες, όπως είναι και η ατομική ενέργεια, η οποία ως γνωστόν μπορεί να καταστεί πηγή φωτός αλλά και πηγή καταστροφής και σκότους. Πάντα ο παράγων άνθρωπος είναι ο πρωταγωνιστικός παράγων. Γι' αυτό και ο ιατρός μπορεί σήμερα να χρησιμοποιεί σωστά την αξονική τομογραφία χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τον ασθενή του.

0 σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου