Ακτινολογικές προβολές δοντιών

Πανοραμική ακτινογραφία

Η πανοραμική ακτινογραφία έχει καθιερωθεί ως η πολυτιμότερη και χρησιμότερη ακτινογραφική εξέταση στην καθημερινή οδοντιατρική πράξη για τον πλήρη έλεγχο του οδοντικού φραγμού. Η πανοραμική ακτινογραφία είναι η μοναδική ακτινογραφική τεχνική που δίνει τη δυνατότητα στον Οδοντίατρο να δει σε μια εικόνα όλα τα δόντια και τα οστά τόσο της άνω όσο και της κάτω γνάθου, καθώς και τις κροταφογναθικές διαρθρώσεις.

Χρησιμοποιείται κυρίως για τη διάγνωση οδοντικών παθήσεων, για το σχεδιασμό θεραπειών ή χειρουργικών επεμβάσεων και για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της θεραπείας ή επέμβασης.

Ο τρόπος λήψης της είναι αρκετά απλός και πραγματοποιείται με μια πλήρη περιστροφή του πανοραμικού μηχανήματος γύρω από την κεφαλή του ασθενούς . Προϋπόθεση για την ορθή λήψη της πανοραμικής ακτινογραφίας είναι η σωστή τοποθέτηση του ασθενούς στο πανοραμικό μηχάνημα, ώστε να εξαλειφθούν ανεπιθύμητες επιπροβολές στις περιοχές οδοντιατρικού ενδιαφέροντος.

Ο χρόνος λήψης της Πανοραμικής ακτινογραφίας δεν ξεπερνά τα 9 δευτερόλεπτα (κάτω από 8sec για τα παιδιά) και η δόση ακτινοβολίας που χρησιμοποιείται είναι κατά πολύ μικρότερη (τουλάχιστον 4-5 φορές μικρότερη) από τη δόση ακτινοβολίας για μια ακτινογραφία θώρακος.

Η υψηλή διαγνωστική αξία των Πανοραμικών ακτινογραφιών σε συνδυασμό με την χαμηλή δόση ακτινοβολίας, την καθιστούν ως πρώτη επιλογή για τη μελέτη τερηδόνων ή περιοδοντικών νοσημάτων, και μόνο όπου κρίνεται απαραίτητο θα πρέπει να γίνονται συμπληρωματικά οπισθοφατνιακές ακτινογραφίες. Προϋπόθεση βέβαια, είναι η Πανοραμική ακτινογραφία να έχει ληφθεί με σωστή τεχνική από σύγχρονα ακτινογραφικά μηχανήματα.

Ενδείξεις Πανοραμικής

• Σε νέα άτομα που βρίσκονται σε μικτή οδοντοφυΐα για θεραπευτικούς ή/και ορθοδοντικούς λόγους, προκειμένου να αξιολογηθεί η σκελετική και οδοντική ανάπτυξη, καθώς και να αξιολογηθούν οι φρονιμίτες.
• Σε ασθενείς στους οποίους πρόκειται να τοποθετηθούν προσθετικές αποκαταστάσεις ή οστεοενσωματούμενα εμφυτεύματα, έτσι ώστε να γίνει μια αρχική προεγχειρητική αξιολόγηση ή ένα συνολικό σχέδιο θεραπείας.
• Σε υποψία έγκλειστου δοντιού.
• Σε ασθενείς οι οποίοι έχουν τραυματισθεί στο πρόσωπο.
• Σε ασθενείς με προβλήματα στην κροταφογναθική διάρθρωση.
• Σε ασθενείς με κυστικές αλλοιώσεις στη γνάθο τους.
• Σε ασθενείς οι οποίοι πρόκειται να χειρουργηθούν στη γνάθο για οποιονδήποτε λόγο.

Πλάγια κεφαλομετρική ακτινογραφία

 Η πλάγια κεφαλομετρική ακτινογραφία είναι μια τυπική πλάγια ακτινογραφία του κρανίου, αλλά αποτελεί το σημαντικότερο μέσο μελέτης και διερεύνησης της αύξησης του κρανιοπροσωπικού συμπλέγματος.

Η πλάγια κεφαλομετρική ακτινογραφία χρησιμοποιείται κυρίως στην ορθοδοντική για τον ακριβή προσδιορισμό αποστάσεων και γωνιών μεταξύ των οστών των γνάθων και των μαλακών μορίων του προσώπου. Με αυτή μπορεί επίσης να μελετηθεί η σχέση μεταξύ των οστικών μορίων (άνω και κάτω γνάθος), η σχέση μεταξύ των δοντιών και η σχέση μεταξύ των οστικών μορίων και των δοντιών. Επίσης, μπορεί να μελετηθεί η θέση και η σχέση των μαλακών μορίων (χείλη, μύτη κλπ) ως προς το οδοντοσκελετικό υπόστρωμα του προσώπου.

Οι σταθερές συνθήκες λήψης -που είναι δυνατόν να επαναλαμβάνονται με ακρίβεια οποτεδήποτε χρειάζεται-, μας δίνουν τη δυνατότητα να έχουμε συγκρίσιμα ακτινογραφήματα και να μελετούμε την πορεία της ανάπτυξης του προσώπου.

Ο απαιτούμενος χρόνος λήψης της εξέτασης είναι της τάξης των δεκάτων του δευτερολέπτου και συνακόλουθα η δόση ακτινοβολίας πάρα πολύ μικρή.

Οπισθοφατνιακή ακτινογραφία - Full mouth ακτινογραφία

Η οπισθοφατνιακή ακτινογραφία είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη ακτινογραφική εξέταση στη κλινική πράξη και μπορεί να απεικονίσει με λεπτομέρεια τα δόντια και τους περιακρορριζικούς ιστούς. Πρόκειται για μια ενδοστοματική ακτινογραφία, η οποία πραγματοποιείται με τη βοήθεια ειδικού συγκρατητήρα,για τον πλήρη ακτινογραφικό έλεγχο του οδοντικού φραγμού που ονομάζεται και Full Mouth απαιτούνται συνήθως 14-15 οπισθοφατνιακές ακτινογραφίες. Η διαγνωστική αξία της εξέτασης είναι σε άμεση συνάρτηση με την ορθή τεχνική λήψης στο στόμα του ασθενούς και την ενδεδειγμένη κατά περίπτωση επεξεργασία της ψηφιακής εικόνας.

Δήξεως ακτινογραφία

Πρόκειται για μια ακτινογραφική τεχνική, κατά τη λήψη της οποίας χρησιμοποιείται ένα ειδικό πλακίδιο, το οποίο τοποθετείται στο μασητικό επίπεδο του ασθενούς και συγκρατείται με το κλείσιμο του στόματος. Με την εξέταση αυτή ελέγχεται (ανάλογα με τη γνάθο η οποία εξετάζεται):

• το έδαφος του στόματος για την ύπαρξη λίθων στους σιελογόνους αδένες
• η παρειογλωσσική εντόπιση έγκλειστων/υπεράριθμων δοντιών
• η παρειογλωσσική επέκταση παθολογικών εξεργασιών της γνάθου
• για τον έλεγχο εξοστώσεων
• για τον αρχικό έλεγχο καταγμάτων της γνάθου
• για την αναζήτηση ξένων σωμάτων σε περιπτώσεις ατυχημάτων
• υπεράριθμων δοντιών
• η απεικόνιση μεγάλων αλλοιώσεων των οστών
• σε περιπτώσεις υπερωϊοσχιστιών

Οπισθοπρόσθια ακτινογραφία

Η προβολή αυτή είναι κατάλληλη για την απεικόνιση καταγμάτων του σώματος, της γωνίας και του κλάδου της κάτω γνάθου και γενικά για την διερεύνηση παραμορφώσεων και σε ασυμμετρίες τόσο της άνω όσο και της κάτω γνάθου.

Κλινικές εφαρμογές Οδοντιατρικής Υπολογιστικής Τομογραφίας ( Cone - Beam Computer Tomography, CBCT )

Η Οδοντιατρική Υπολογιστική τομογραφία κωνικής δέσμης (CBCT) αποτελεί σήμερα την πιο σύγχρονη απεικονιστική μέθοδο στην Οδοντιατρική Ακτινολογία και παρέχει τρισδιάστατες εικόνες των δομών των γνάθων και των δοντιών, με εξαιρετική ακρίβεια και λεπτομέρεια. Οι πληροφορίες που παρέχει αυτή η τεχνολογία αιχμής, λόγω της απεικόνισης της 3ης διάστασης 3D αποτελούν ένα πολύτιμο βοήθημα για τον Οδοντίατρο, προκειμένου να παρέχει το καλύτερο δυνατό θεραπευτικό σχεδιασμό και κλινικό αποτέλεσμα.

• Αξιολόγηση του οστικού υποστρώματος της άνω και κάτω γνάθου για την τοποθέτηση οστεοενσωματουμένων εμφυτευμάτων
• Διερεύνηση οστικών αλλοιώσεων
• Εντόπιση εγκλείστων και υπεραρίθμων δοντιών
• Απεικόνιση των ΚΓΔ
• Απεικόνιση σχιστιών και γναθοπροσωπικών ανωμαλιών
• Κεφαλομετρική τρισδιάστατη ανάλυση
• Περιοδοντολογία
• Ενδοδοντία
• Ορθογναθική χειρουργική

Διερεύνηση οστικών αλλοιώσεων

Η απεικόνιση αλλοιώσεων των γνάθων με τη χρήση Ο.Υ.Τ. αφορά συνήθως σε κεντρικές βλάβες των γνάθων, και μπορεί να γίνει για να μελετηθεί η έκταση της βλάβης σε σχέση με παρακείμενα ανατομικά μόρια, αλλά και για να απεικονισθούν καλύτερα κάποια στοιχεία της βλάβης, που μπορεί να είναι σημαντικά για τη διαφορική διάγνωση.

Στις περιπτώσεις  κυστικών αλλοιώσεων  των γνάθων, αλλά και καλοήθων όγκων που εμφανίζονται κεντρικά σε αυτές, η Οδοντιατρική Τομογραφία μπορεί να προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες γύρω από:

α. την έκταση και τις διαστάσεις τους,
β. τη σχέση τους ή την επέκταση τους σε παρακείμενα ανατομικά μόρια (πχ. ρινική κοιλότητα, ιγμόρειο άντρο, πόρος κάτω φατνιακού νεύρου κλπ),
γ. τη βλάβη που έχουν προκαλέσει στο σπογγώδες οστό αλλά και στα συμπαγή πέταλα της γνάθου (πχ διάτρηση, λέπτυνση, έκπτυξη, κ.α.) και,
δ.  Το είδος της βλάβης (οστεολυτική, οστεοπλαστική, μεικτή κλπ) και το περιεχόμενο της

Εντόπιση εγκλείστων και υπεραρίθμων δοντιών

Σε κάποιες περιπτώσεις είναι αρκετά δύσκολο να καθοριστεί η ακριβής θέση των εγκλείστων ή/και υπεράριθμων δοντιών από την πανοραμική ή τις ενδοστοματικές ακτινογραφίες. Η Οδοντιατρική Τομογραφία διευκολύνει, σε πολύ μεγάλο βαθμό, την εντόπιση των έγκλειστων δοντιών, των ριζών τους και τις σχέσης τους με τα παρακείμενα δόντια και ανατομικές δομές, όπως ο τομικός πόρος, το ιγμόρειο άντρο και ο πόρος του κάτω φατνιακού νεύρου. Επίσης, με την 3D απεικόνιση δίνεται η δυνατότητα στον Ορθοδοντικό να έχει μια καλύτερη εικόνα για να σχεδιάσει και να εφαρμόσει το πιο ενδεδειγμένο σχέδιο θεραπείας για την κάθε περίπτωση.

Μειονεκτήματα Πανοραμικής Ακτινογραφίας

• Υπαρξη ανατομικών προβολών στην άνω γνάθο.
• Ασάφεια της πρόσθιας περιοχής κάτω γνάθου.
• Δυσκολία διάκρισης γναθιαίου πόρου και γενειακού τρήματος.
• Μη σταθερή μεγέθυνση εξαρτώμενη από την τοποθέτηση του ασθενούς.
• Διαφορές στην αντίθεση και στην αμαύρωση.
• Αδυναμία απεικόνισης της παρειογλωσσικής διάστασης

Πλεονεκτήματα Οδοντιατρικής Υπολογιστικής Τομογραφίας

• Ταυτόχρονη απεικόνιση άνω και κάτω γνάθου

Στη Οδοντιατρική πράξη οι χρήσιμες τομές σε μια τομογραφία για τον Οδοντίατρο δεν είναι οι εγκάρσιες/μετωπιαίες/οβελιαίες όπως είναι στους άλλους τομείς της Ιατρικής, αλλά οι κάθετες τομές στην φατνιακή ακρολοφία. Στους Ιατρικούς Αξονικούς Τομογράφους είναι πρακτικά αδύνατον λόγω διαφορετικής παραλληλότητας να ληφθεί ταυτόχρονα τόσο η άνω όσο και η κάτω γνάθος με αποτέλεσμα να απαιτείται και δεύτερη λήψη άρα και επιβάρυνση του ασθενούς με επιπλέον ακτινοβολία.Αντίθετα, στην Οδοντιατρική Τομογραφία αρκεί μόνο μια λήψη με το κατάλληλο πεδίο απεικόνισης

• Περιορισμός πεδίου ακτινοβόλησης

Στον Οδοντιατρικό Τομογράφο που είναι εγκατεστημένος στο Ιατρείο μας, δίνεται η δυνατότητα επιλογής του πεδίου απεικόνισης μεταξύ διαφόρων μεγεθών, ανάλογα με την έκταση της περιοχής ενδιαφέροντος και τον διαγνωστικό σκοπό.

• Δυνατότητα αποστολής της εξέτασης σε ηλεκτρονική μορφή και εξαγωγής της σε μορφή DICOM

Οι Οδοντιατρικές Τομογραφίες μπορούν να μελετηθούν και σε περιβάλλον Windows και έτσι τα δεδομένα αυτά είναι δυνατόν να απεικονισθούν και να ανασυντεθούν σε οποιοδήποτε προσωπικό Η/Υ. Ακόμα και το ίδιο το λογισμικό επεξεργασίας μπορεί  να είναι διαθέσιμο και στον παραπέμποντα Οδοντίατρο, και όχι μόνο στον Ακτινολόγο Στόματος.  Έτσι, ο Οδοντίατρος πια μπορεί να διαχειρίζεται και να επεξεργάζεται περαιτέρω την Τομογραφία ενός ασθενούς, την ίδια στιγμή που τον έχει δίπλα του στην οδοντιατρική έδρα.

Στους σύγχρονους Οδοντιατρικούς Τομογράφους ο ασθενής είτε είναι όρθιος είτε είναι καθιστός,  με αποτέλεσμα –σε συνδυασμό με το μικρό χρόνο λήψης κάτω από 1’- να είναι ευχάριστοι ακόμα και στους πιο φοβικούς ασθενείς

Εξειδικευμένη Τεχνολογία για την απεικόνιση ΜΟΝΟ της Γναθοπροσωπικής χώρας, με αποτέλεσμα την καλύτερη δυνατή απεικόνιση της 3ης διάστασης (3D), την εξάλειψη των ανατομικών επιπροβολών και τη δυνατότητα εντοπισμού των ανατομικών μορίων.

Πηγή