Ακτινοπροστασία κατά την εγκυμοσύνη

Ακτινοπροστασία εγγύου εργαζόμενης (επαγγελματικά εκτιθέμενης)

Δεν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος για την διακοπή της εργασίας εφόσον λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα και τις προφυλάξεις που απαιτούνται πάντα υπό την καθοδήγηση ακτινοφυσικού ιατρικής. Η Οδηγία της Euratom (96/29) καθορίζει ότι η ακτινοπροστασία για το κυοφορούμενο παιδί εκτιθέμενης εργαζόμενης πρέπει να είναι συγκρίσιμη με αυτή που παρέχεται στα μέλη του γενικού πληθυσμού και ότι η έκθεσή του δεν πρέπει να υπερβαίνει τη δόση του 1mSv.

Ακτινοπροστασία κατά την υποβολή εξέτασης ή θεραπείας

Για διαγνωστικές και επεμβατικές ακτινολογικές διαδικασίες που αφορούν την κοιλία, και οι οποίες για διάφορους λόγους δεν είναι δυνατόν να αναβληθούν για μετά τον τοκετό, θα πρέπει να επιτευχθεί μείωση της δόσης του κυοφορούμενου παιδιού. Θα πρέπει να υπάρχουν στο εργαστήριο διαθέσιμα πρωτόκολλα εργασίας για τα διάφορα είδη των ακτινοδιαγνωστικών εξετάσεων της κοιλίας, Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για κάποιες επεμβατικές διαδικασίες και εξετάσεις αξονικής τομογραφίας όπου η δόση στο κυοφορούμενο παιδί μπορεί να είναι υψηλή.

Εάν η εγκυμοσύνη έχει επιβεβαιωθεί ή εάν η γυναίκα πρόκειται να αντιμετωπιστεί ως έγκυος συνιστώνται οι παρακάτω διαδικασίες:

Πρέπει να εξετασθεί σοβαρά η χρήση άλλων διαγνωστικών μεθόδων, που οδηγούν σε χαμηλή δόση ή δεν ενέχουν έκθεση του εμβρύου σε ιοντίζουσα ακτινοβολία λαμβάνοντας όμως υπόψη και τα πιθανά μειονεκτήματα των μεθόδων αυτών.

Η εξέταση ή η θεραπεία μπορεί να αναβληθεί για μετά τον τοκετό, εάν αυτό είναι αποδεκτό από κλινική άποψη, σταθμίζοντας τον κίνδυνο και το όφελος τόσο για τη μητέρα όσο και το παιδί.

Στις περιπτώσεις που η καθυστέρηση της εξέτασης ή της θεραπείας δεν είναι κλινικά αποδεκτή, η εξέταση ή η θεραπεία πρέπει να γίνουν αφού ληφθεί ειδική μέριμνα σε ότι αφορά την ελαχιστοποίηση της δόσης στο κυοφορούμενο παιδί . Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει επίσης να δοθεί σε πιθανές επιπτώσεις αυτής της μέριμνας σε βάρος της μητέρας όπως η μείωση της αποτελεσματικότητας της εξέτασης ή της θεραπείας. Η δόση στο κυοφορούμενο παιδί πρέπει να εκτιμηθεί πριν την πραγματοποίηση της εξέτασης ή της θεραπείας και εάν είναι σκόπιμο, μετά από αυτήν αντίστοιχα.

Σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, όπου η ζωή της μητέρας βρίσκεται σε κίνδυνο, ή η μητέρα έχει χάσει τις αισθήσεις της, πρέπει να ληφθούν άμεσες αποφάσεις και δεν είναι πάντοτε δυνατόν να εφαρμοστούν οι παραπάνω συστάσεις. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εκτιμηθούν οι παράγοντες κινδύνου για το κυοφορούμενο παιδί μετά την έκθεση για να αποτελέσουν τη βάση για παραπέρα αποφάσεις. Συνιστάται η λεπτομερής καταγραφή όλων των τεχνικών παραμέτρων της έκθεσης ώστε να διευκολυνθούν οι δοσιμετρικοί υπολογισμοί.

Στη Πυρηνική Ιατρική η εξεταζόμενη γυναίκα παραμένει πηγή ακτινοβολίας για κάποιο χρονικό διάστημα και μετά την πραγματοποίηση της εξέτασης . Έτσι σε ορισμένες περιπτώσεις, πρέπει να δοθούν οδηγίες στην γυναίκα που υποβλήθηκε σε εξέταση, να αποφύγει πιθανή εγκυμοσύνη για καθορισμένο χρονικό διάστημα μετά την εξέταση.

Πλην ληφθεί οιαδήποτε απόφαση για εφαρμογή ακτινοθεραπείας μιας μέλλουσας μητέρας, πρέπει να γίνει προσεκτική εκτίμηση της δόσης στο κυοφορούμενο παιδί. Η δόση αυτή θα πρέπει να αναμένεται υψηλή, αλλά γενικώς η θεραπεία της μητέρας προέχει. Στην περίπτωση αυτή η μέλλουσα μητέρα θα πρέπει να συμμετέχει στη συζήτηση και στη λήψη της απόφασης για την εφαρμογή της θεραπείας.

Μετά την υποβολή σε εξέταση ή θεραπεία μιας εγκύου με ιοντίζουσες ακτινοβολίες, τόσον εάν η περίπτωση περιλαμβάνεται στις παρούσες συστάσεις όσον και εάν η περίπτωση της εγκυμοσύνης δεν έγινε αντιληπτή κατά την πραγματοποίηση της εξέτασης ή της θεραπείας, πρέπει να υπολογιστεί η δόση στο κυοφορούμενο παιδί από Φυσικό Ιατρικής. Εάν η μήτρα της ασθενούς ήταν εκτός της πρωτεύουσας δέσμης, ή εάν η δόση στο κυφορούμενο παιδί εκτιμάται ότι είναι μικρότερη του 1 mSv.

Η τιμή της δόσης και η φάση της εγκυμοσύνης κατά το χρόνο ακτινοβόλησης, πρέπει να ληφθούν υπόψη στη συζήτηση με την ασθενή για λήψη πιθανών αποφάσεων σχετικά με τη διακοπή ή μη της εγκυμοσύνης.

Για δόσεις στο κυοφορούμενο παιδί μικρότερες των 100 mSv, ή άμβλωση με μόνο κριτήριο την πιθανότητα βλάβης από την ακτινοβόληση πρέπει να αποκλείεται.

Για δόσεις στο κυοφορούμενο παιδί μεγαλύτερες των 100 mSv, τότε κατά τη συζήτηση για την τελική απόφαση σχετικά ή μη της εγκυμοσύνης θα πρέπει να ληφθούν υπόψη παράγοντες που αφορούν προσωπικά την ασθενή. Εξάλλου ακόμη και για δόσεις στο κυοφορούμενο παιδί της τάξης των μερικών εκατοντάδων mSv, δεν συνιστάται σε όλες τις περιπτώσεις η προσφυγή στην άμβλωση. Για δόσεις λοιπόν που προκαλούνται στο κυοφορούμενο παιδί από τις ακτινοδιαγνωστικές εξετάσεις δεν υπάρχει ανάγκη προσφυγής στην άμβλωση, ενώ κατά τις θεραπευτικές διαδικασίες η προσφυγή στην άμβλωση μπορεί να συσταθεί μετά από στάθμιση ενός συνόλου παραγόντων.

Γαλουχία και ακτινοπροστασία

Εάν μια γυναίκα σε αναπαραγωγική ηλικία προγραμματίζεται για μία εξέταση Πυρηνικής Ιατρικής ή θεραπεία με ραδιοϊσότοπα, η γυναίκα πρέπει να ερωτηθεί, προφορικά ή γραπτά, αν έχει μικρό παιδί και εάν το γαλουχεί. Επίσης θα πρέπει να υπάρχει σε εμφανή θέση στο εργαστήριο ταμπέλα, της οποίας το περιεχόμενο θα υπενθυμίζει στις μητέρες ότι πρέπει να ενημερώσουν το προσωπικό του εργαστηρίου σε περίπτωση γαλουχίας. Εάν η απάντηση είναι ναι, θα πρέπει η μητέρα να ενημερωθεί για τους περιορισμούς που επιβάλλονται κατά τη γαλουχία και οι οποίοι εξαρτώνται από το είδος της εξέτασης ή της θεραπευτικής διαδικασίας στην οποία θα αποβληθεί η μητέρα.

Πηγή