Η «πικρή» ιστορία με τις χημειοθεραπείες

Σημαντικός αριθμός ογκολόγων που εκτιμούν ότι οι ασθενείς δεν θα πρέπει να λαμβάνουν χημειοθεραπεία, όταν ρωτήθηκαν γιατί συνεχίζουν να χρησιμοποιούν χημειοθεραπεία στους ασθενείς τους, δήλωσαν ότι αυτό είναι το μόνο που ξέρουν!

ΓΙΑΤΙ ΠΟΛΛΟΙ ΟΓΚΟΛΟΓΟΙ ΕΠΙΛΕΓΟΥΝ ΜΙΑ ΜΕΘΟΔΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΑΜΦΙΣΒΗΤΟΥΝ;

Αίσθηση προκάλεσε το δημοσίευμα του «Χρήμα Plus», στο φύλλο της 10^ης Μαρτίου, για το «Παιχνίδι θανάτου με τα καρκινοφάρμακα». Το ρεπορτάζ που παρουσιάστηκε, σχετικά με τα ερωτηματικά που προκύπτουν για την αποτελεσματικότητα των αντινεοπλασματικών φαρμάκων, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ποτέ έως σήμερα στην Ελλάδα δεν δημοσιεύτηκε μια χρηματοοικονομική μελέτη που να δείχνει το όφελος της χορήγησης τους τόσο για την επιβίωση των ασθενών όσο και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωή τους, έφερε στην επιφάνεια νέα στοιχεία, που αποδεικνύουν ότι η υπόθεση έχει βάθος… 

Στο προηγούμενο δημοσίευμα είχε γίνει ειδική αναφορά στις Ογκολογικές Ερευνητικές Ομάδες, οι οποίες χρησιμοποιούν «προσυμφωνημένα κοινά πρωτόκολλα θεραπείας» για διάφορους τύπους καρκίνου, με στόχο «τη συλλογή και ανάλυση των κλινικών στοιχείων και την παραγωγή νέας γνώσης και προώθησης της θεραπείας κατά του καρκίνου». Όπως ανέφερε στο «ΧΡΗΜΑ Plus» η Ειδική Παθολόγος-Ογκολόγος Δρ. Σάββη Μάλλιου, τα λεφτά είναι πολλά, τόσο για τους γιατρούς που εφαρμόζουν τα «πρωτόκολλα» όσο και για τις φαρμακευτικές εταιρείες, που βλέπουν τις πωλήσεις τους να εκτοξεύονται. Το ερώτημα, όμως, παραμένει: υπάρχει αποτέλεσμα;

Πειραματισμοί

Όπως αναφέρει η Δρ. Μάλλιου, αν κάποιος που γνωρίζει, μελετήσει τις ανακοινώσεις των Ογκολογικών Ερευνητικών Ομάδων για την πορεία των κλινικών δοκιμών που διεξάγουν, θα δει ότι εφαρμόζονται σχήματα χιλιάδων ευρώ, χωρίς να έχει εφαρμοστεί εξατομικευμένη θεραπεία. Σε κάποιες περιπτώσεις εφαρμόζονται ακόμα και πειραματικές δοκιμές σε ιάσιμους καρκίνους! Ωστόσο, τα κριτήρια ένταξης σε αυτά τα σχήματα δεν εφαρμόζονται, ενώ δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότερες από αυτές τις κλινικές δοκιμές δεν έχουν επιτυχία και κλείνουν μη δείχνοντας όφελος.

Περί χημειοθεραπείας…

Το 1986, στο αντικαρκινικό κέντρο McGill, ρωτήθηκαν 118 ογκολόγοι που ειδικεύονται στον καρκίνο του πνεύμονα αν θα χορηγήσουν χημειοθεραπεία για αυτό τον καρκίνο. Τα τρία τέταρτα από αυτούς απάντησαν ότι οι ασθενείς δεν θα πρέπει να λαμβάνουν χημειοθεραπεία. Όταν ρωτήθηκαν γιατί, απάντησαν ότι η χημειοθεραπεία δεν ήταν πολύ αποτελεσματική και είχε πολλές παρενέργειες. Όταν, όμως, ρωτήθηκαν γιατί συνέχισαν να χρησιμοποιούν χημειοθεραπεία στους ασθενείς τους, δήλωσαν ότι αυτό ήταν το μόνο που ήξεραν!

Είναι σημαντικό για τους ασθενείς με καρκίνο να γνωρίζουν τις ανεπιθύμητες ενέργειες των χημειοθεραπευτικών φαρμάκων. Πολλές έρευνες δείχνουν, δυστυχώς, ότι οι γιατροί τους δεν τους ενημερώνουν ποτέ για τους κινδύνους. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, εύλογα προκύπτει το ερώτημα:μήπως η λύση βρίσκεται στην εξατομικευμένη θεραπεία;

Εξατομικευμένη θεραπεία

Στην εξατομικευμένη θεραπεία, η μοριακή ανάλυση του όγκου αναδεικνύει την αποτελεσματικότητα του κάθε φαρμάκου κι έτσι χρησιμοποιείται το πιο αποτελεσματικό φάρμακο για τον ασθενή και με τον πιο ασφαλή τρόπο, χωρίς τις παρενέργειες περιττών φαρμάκων, χωρίς άσκοπες νοσηλείες και με ασθενείς που μπορούν να συνεχίσουν να προσφέρουν στην κοινωνία. «Οι ογκολόγοι έχουν χρέος και μπορούν να σταματήσουν να καταδικάζουν τους καρκινοπαθείς σε αχρηστία και βέβαιο θάνατο», τονίζει η Δρ. Μάλλιου. Και καταλήγει: «Η χημειοθεραπεία, λόγω των παρενεργειών, πρέπει να γίνεται μόνο σε περιπτώσεις αποδεδειγμένου οφέλους και σε δόσεις θεραπευτικές. Η απόδειξη κυκλοφορίας μεταστατικών κυττάρων στο αίμα πρέπει να είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή κυτταροστατικών, τα οποία μέχρι τώρα γίνονται προληπτικά ακόμη και σε ιάσιμους καρκίνους και οι ασθενείς πρέπει να ενημερώνονται με λεπτομέρειες για τις παρενέργειες των φαρμάκων και για τα οφέλη της χημειοθεραπείας στη νόσο τους».

«Τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα δεν θεραπεύουν»

Χαρακτηριστικά είναι και τα όσα λέει στο «Χρήμα Plus» ο Μοριακός Ογκολόγος κ. Σωτήρης Νικολόπουλος, ο οποίος τονίζει ότι «τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα αντιπροσωπεύουν μερικές από τις τοξικότερες ουσίες, αφού έχουν σχεδιαστεί να δρουν ως δηλητήρια. Η ιδέα της χημειοθεραπείας στους καρκινοπαθείς ξεκίνησε αμέσως μετά τα πειράματα με το αέριο μουστάρδας, το χημικό φονικό όπλο που χρησιμοποιήθηκε κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, προωθώντας ένα αντίστοιχο σχέδιο “δηλητηρίασης” των καρκινικών κυττάρων. Εντούτοις, δεν είναι δυνατό να δηλητηριαστούν μόνο τα καρκινικά κύτταρα χωρίς να δηλητηριαστούν συγχρόνως και τα φυσιολογικά κύτταρα».

Σύμφωνα με τον κ. Νικολόπουλο, η παγκόσμια έρευνα έδειξε ότι η χημειοθεραπεία δεν θεραπεύει τον καρκίνο και δεν επεκτείνει τη ζωή. «Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει καμία τεκμηριωμένη μελέτη που να αποδεικνύει ότι η χημειοθεραπεία βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ασθενούς ακόμα και προσωρινά. Πολύχρονες μελέτες έδειξαν ότι η συνεισφορά της χημειοθεραπείας στην επιβίωση των καρκινοπαθών πάνω από 5 χρόνια εκτιμάται να είναι σε εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά: 2,1% στις ΗΠΑ και 2,3% στην Αυστραλία [Πηγή: Clinical Oncology (2004) 16: 549-560]», λέει χαρακτηριστικά.

Εντούτοις, όταν οι καρκινοπαθείς ακούνε ότι η χημειοθεραπεία που λαμβάνουν είναι «αποτελεσματική» σκέφτονται ότι η χημειοθεραπεία πραγματικά θα θεραπεύσει τον καρκίνο, αν και, όπως αναφέρει ο κ. Νικολόπουλος, «αυτό που συμβαίνει πραγματικά στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι ότι η χημειοθεραπεία προσωρινά συρρικνώνει τον όγκο (συνήθως για ένα μικρό χρονικό διάστημα), αλλά συγχρόνως δηλητηριάζει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, έτσι ώστε αργότερα, ο όγκος να αρχίσει να αυξάνεται ισχυρότερος από πριν, οδηγώντας σε πολύ χαμηλά ποσοστά επιβίωσης».

Οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας είναι επίσης πολλές και κοινές, όπως έμετοι, απώλεια μαλλιών, υπερβολική κούραση και καταστροφή του ανοσοποιητικού συστήματος του ατόμου, έτσι να μην μπορεί να ανταποκριθεί ακόμη και σε απλές λοιμώξεις. Όλα αυτά σίγουρα δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Η αναγκαιότητα της εξατομικευμένης ιατρικής

Τα αποτελέσματα μακροχρόνιων μελετών σε μοριακό επίπεδο έδειξαν ότι κάθε περίπτωση καρκίνου είναι τόσο μοναδική όσο και το άτομο στο οποίο αναπτύσσεται. Επιβάλλεται, λοιπόν, η εφαρμογή της αποκαλούμενης εξατομικευμένης ιατρικής, η οποία βασίζεται στις πληροφορίες που παρέχουν τα ίδια τα καρκινικά κύτταρα του κάθε ασθενούς. Τέτοιες πληροφορίες αποκαλύπτουν τον μηχανισμό ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων, στόχους για στοχευμένες θεραπείες, αποκάλυψη χημειοανθεκτικότητας και πρόβλεψη ανταπόκρισης σε συγκεκριμένες χημειοθεραπείες όπως και σε στοχευμένες θεραπείες πριν την χορήγησή τους για κάθε ασθενή!

Με βάση αυτές τις πληροφορίες, θα πρέπει να επιλέγονται μόνο οι θεραπείες εκείνες που συνδέονται με τις γενετικές ιδιαιτερότητες και τα μοριακά χαρακτηριστικά των καρκινικών κυττάρων του κάθε ασθενούς. 

Οι διεθνείς επιστημονικές ανακοινώσεις που παρουσιάζουν τα ευεργετικά αποτελέσματα από την εφαρμογή της εξατομικευμένης ιατρικής πληθαίνουν διαρκώς και δείχνουν την σωστή κατεύθυνση που θα πρέπει να ακολουθηθεί στην θεραπεία του καρκίνου.

ΠΙΝΑΚΑΣ

ΚΑΡΚΙΝΟΣ	ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΣΕ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ	ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΣΕ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ	ΧΡΟΝΟΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ
ΜΑΣΤΟΣ	25-55%	6-12 μήνες	24-36 μήνες
ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟ	25-35%	6-8 μήνες	12-18 μήνες
ΠΝΕΥΜΟΝΑΣ	20-30%	4-6 μήνες	6-9 μήνες
ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ	30-50%	4-6 μήνες	6-9 μήνες
ΣΤΟΜΑΧΟΣ	20-30%	4-6 μήνες	6-9 μήνες
ΜΕΛΑΝΩΜΑ	15-25%	4-6 μήνες	6-9 μήνες
ΠΑΓΚΡΕΑΣ	15-25%	3-5 μήνες	6-9 μήνες
ΗΠΑΡ	5-15%	2-4 μήνες	6-9 μήνες

Bιβλιογραφία:

1. Cancer Principles and Practice of Oncology. 6th Edition DeVita, et al. 2001 Lippincott Williams and Wilkins Cancer Treatment. 5th edition Haskell CM 2001.
2. WB Saunders, Schiller JH. Harrington D. Belani CP. et al. The Eastern Cooperative Oncology Group. Comparison of four chemotherapy regimens for advanced non-small-cell lung cancer. New England Journal of Medicine. 346(2):92-8, 2002.
3. Weissman DE and von Gunten CF. Fast Facts and Concepts #99. Chemotherapy: response and survival data. October 2003. End-of-Life Physician Education Resource Center www.eperc.mcw.edu.
4. Μorgan G., Ward R., Barton M. The Contribution of Cytotoxic Chemotherapy to 5-year Survival in Adult Malignancies. Clinical Oncology (2004) 16: 549-560.

Πηγή