Διαγνωστικές Εξετάσεις Στομάχου

ΑΠΛΗ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΙΛΙΑΣ

Η αξία της απλής ακτινογραφίας κοιλίας για τη διάγνωση παθήσεων του στομάχου είναι περιορισμένη. Χρησιμοποιείται μόνο σε ειδικές περιπτώσεις, όπως επί καταπόσεως ξένου σώματος ή επί υποψίας διατρήσεως του στομάχου, οπότε στην όρθια θέση απεικονίζεται ελεύθερος αέρας υποδιαφραγματικά (δείτε την εικόνα).

ΒΑΡΙΟΥΧΟ ΓΕΥΜΑ

Η διαγνωστική αυτή μέθοδος, και μάλιστα με τη διπλή σκιαγραφική αντίθεση (double contrast) παλαιότερα αποτελούσε εξέταση εκλογής για τη μελέτη παθήσεων του στομάχου. Σήμερα, ωστόσο, χρησιμοποιείται ολοένα και λιγότερο παραχωρώντας τη θέση της σε διάφορες ενδοσκοπικές μεθόδους.

Κατά την εξέταση αυτή ο ασθενής λαμβάνει μικρή ποσότητα ενός υγρού (βάριο), το οποίο έχει την ιδιότητα να εμφανίζεται χαρακτηριστικά στην ακτινογραφία (ακτινοσκιερή ουσία). Στην περίπτωση της διπλής σκιαγραφικής αντίθεσης ακολουθεί χορήγηση διττανθρακικής σόδας και κιτρικού οξέος. Επί υποψίας διάτρησης ή διαφυγής από κάποια αναστόμωση, αντί για βάριο χρησιμοποιείται υδατοδιαλυτό σκιαγραφικό, όπως η γαστρογραφίνη. Στη συνέχεια λαμβάνονται ακτινογραφίες σε διάφορες θέσεις του ασθενούς (ύπτια, λοξή, όρθια κ.α.). Ο ασθενής θα πρέπει να έχει παραμείνει νηστικός για 8 ώρες πριν την εξέταση.

Το βαριούχο γεύμα χρησιμοποιείται στη μελέτη παθήσεων όπως η πυλωρική στένωση, τα εκκολπώματα στομάχου, οι συγγενείς παθήσεις του στομάχου (π.χ. αναδιπλασιασμός στομάχου), οι υπερτροφικές γαστροπάθειες- γαστρίτιδες, η διαφραγματοκήλη, η συστροφή στομάχου, ο  καταρρακτοειδής στόμαχος, το γαστρικό έλκος, οι γαστρικοί πολύποδες, ο καρκίνος στομάχου και οι στρωματικοί όγκοι (GISTs).

ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΗ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ (ΓΑΣΤΡΟΣΚΟΠΗΣΗ)

Η μέθοδος αυτή αποτελεί σήμερα τη μέθοδο εκλογής για τη διερεύνηση παθήσεων του στομάχου και γενικότερα του ανώτερου πεπτικού συστήματος, κυρίως λόγω της εύκολης και άμεσης πρόσβασης, καθώς και της δυνατότητας λήψης βιοψιών. Επιπλέον, σε ορισμένες περιπτώσεις η ενδοσκόπηση μπορεί να είναι διαγνωστική και θεραπευτική ταυτοχρόνως. Η γαστροσκόπηση βοηθά στη διάγνωση διαφόρων ειδών γαστρίτιδας, στην αναγνώριση έλκους στομάχου (δείτε την σχετική εικόνα εδώ), γαστρικών πολύποδων ή καρκίνου του στομάχου .

Σχετικές αντενδείξεις για γαστροσκόπηση αποτελούν η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, ένα πρόσφατο έμφραγμα μυοκαρδίου, η σοβαρή αστάθεια της ατλαντοαξονικής διάρθρωσης. Η μέθοδος έχει μια θνητότητα της τάξεως του 0,001%, ενώ σοβαρές επιπλοκές παρατηρούνται σε επείγουσες ενδοσκοπήσεις.

Για την γαστροσκόπηση ο ασθενής θα πρέπει να παραμείνει νηστικός για τουλάχιστον 8 ώρες πριν την εξέταση. Πριν την εξέταση ο φάρυγγας ψεκάζεται με σπρέυ ξυλοκαΐνης για αναλγησία και μπορεί να δοθεί στον ασθενή μια ήπια καταστολή (μιδαζολάμη με ή χωρίς κάποιο οπιοειδές αναλγητικό). Καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέτασης παρακολουθείται ο κορεσμός του ασθενούς.  Στη συνέχεια ένας εύκαμπτος σωλήνας διέρχεται μέσω του στόματος στον οισοφάγο και από εκεί στον στόμαχο και στο εγγύς μέρος του δωδεκαδακτύλου. Ο σωλήνας αυτός φέρει στο άκρο του μικροκάμερα, η οποία είναι συνδεδεμένη με μία οθόνη και έτσι δίνεται στον ιατρό η δυνατότητα άμεσης επισκόπησης του ανωτέρου πεπτικού καθώς και λήψης φωτογραφιών. Κατά την διαδικασία ο ιατρός έχει επίσης την δυνατότητα λήψης μικρών τεμαχίων ιστού από περιοχές ύποπτες για βλάβη με σκοπό την αποστολή τους για βιοψία από το παθολογοανατομικό εργαστήριο. Η εξέταση διαρκεί περίπου 10 λεπτά.  Οι επιπλοκές είναι σπάνιες. Σε αυτές ανήκουν η υπερδοσολογία της νάρκωσης, η εισρόφηση και η διάτρηση του οισοφάγου, του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου. Για κάποιες ώρες μετά την εξέταση ο ασθενής απαγορεύεται να οδηγήσει ή να χειριστεί μηχανήματα λόγω της καταστολής που του έχει χορηγηθεί.

ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΟ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ (ΕNDOSCOPIC ULTRASOUND-ΕUS)

Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για έναν περιστρεφόμενο ηχοβολέα, που τοποθετείται στο άκρο ενός ειδικά κατασκευασμένου ενδοσκοπίου. Η εξέταση αυτή σαν τεχνική μοιάζει με την ενδοσκόπηση ανωτέρου πεπτικού (δείτε σχετική εικόνα). Χρησιμοποιείται πολύ συχνά για την αξιολόγηση του σταδίου μιας κακοήθειας του στομάχου (επέκταση του όγκου, συμμετοχή επιχώριων λεμφαδένων).

ΑΞΟΝΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ (COMPUTED TOMOGRAPHY-CT)

Η αξονική τομογραφία μια εξαιρετικά χρήσιμη μέθοδος για την αξιολόγηση ασθενών με υπόνοια ή γνωστή νεοπλασία του στομάχου. Με τη μέθοδο αυτή εκτιμώνται ο βαθμός επέκτασης του όγκου πέραν του τοιχώματος του στομάχου, η διήθηση επιχώριων λεμφαδένων, η προσβολή παρακείμενων οργάνων, καθώς και οι δευτερογενείς εντοπίσεις στο ήπαρ και άλλα απομακρυσμένα όργανα. Συμπεριλαμβάνεται λοιπόν στις εξετάσεις για σταδιοποίηση του καρκίνου του στομάχου.

Η τεχνική είναι απλή. Μετά από λήψη 200-300 ml αραιού διαλύματος γαστρογραφίνης ο ασθενής τοποθετείται σε ύπτια θέση και λαμβάνονται τομές πάχους 1 εκ., οι οποίες καλύπτουν ολόκληρη την άνω κοιλία. Ανάλογα με τα ευρήματα, ο έλεγχος συμπληρώνεται με στροφή του ασθενούς ή με λεπτότερες τομές μιας ύποπτης περιοχής, καθώς επίσης μετά από ενδοφλέβια έγχυση σκιεράς ουσίας, η οποία συμβάλλει σημαντικά στην καλύτερη αξιολόγηση των δευτερογενών εντοπίσεων.
Η μέθοδος αυτή στις μέρες μας δεν επιβαρύνει τον ασθενή με μεγάλο φορτίο ακτινοβολίας, λόγω των νεότερων μηχανημάτων. Σχετικές αντενδείξεις για την εφαρμογή της είναι η εγκυμοσύνη, η νεφρική ανεπάρκεια και η αλλεργία στο σκιαγραφικό μέσο.

ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ (MAGNETIC RESONANCE IMAGING-MRI)

Η μαγνητική τομογραφία σύμφωνα με ορισμένες μελέτες έχει την ίδια ή και μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια σε σχέση με την αξονική. Επίσης, έχει το πλεονέκτημα ότι ο ασθενής δεν επιβαρύνεται με ακτινοβολία.

ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΕΚΠΟΜΠΗΣ ΠΟΖΙΤΡΟΝΙΩΝ (POSITRON EMISSION TOMOGRAPHY-PET)

Η μέθοδος αυτή στηρίζεται στην ανίχνευση του μεταβολισμού της φθοριο-δεοξυγλυκόζης. Χρησιμοποιείται για τη σταδιοποίηση του γαστρικού καρκίνου και την εντόπιση μεταστατικής νόσου ή υποτροπής αυτής.

Πηγή