Καθορισμός εθνικών Διαγνωστικών Επιπέδων Αναφοράς (ΔΕΑ) για τις ακτινολογικές εξετάσεις

Τα Διαγνωστικά Επίπεδα Αναφοράς (ΔΕΑ) αποτελούν βασικό πυλώνα της ακτινοπροστασίας των εξεταζομένων και ασθενών στη διαγνωστική ιατρική με ιοντίζουσες ακτινοβολίες. Σύμφωνα με τους Κανονισμούς Ακτινοπροστασίας και τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες, τα ΔΕΑ θεσπίζονται σε εθνικό επίπεδο και αναθεωρούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Στη χώρα μας, τα ΔΕΑ εκδίδονται υπό μορφή υπουργικής απόφασης μετά από σχετική εισήγηση της ΕΕΑΕ.

Για την ομογενοποιημένη καταγραφή, συλλογή και ανάλυση των δόσεων εξεταζομένων και τη θέσπιση των ΔΕΑ, η ΕΕΑΕ έχει ετοιμάσει φόρμα συλλογής δεδομένων, η οποία πρέπει να συμπληρωθεί από τον υπεύθυνο/συμβουλο ακτινοπροστασίας (ακτινοφυσικό ιατρικής) του εργαστηρίου σε συνεργασία με τον υπεύθυνο ιατρό ακτινολόγο και το λοιπό προσωπικό του εργαστηρίου που χειρίζεται τα ακτινολογικά συστήματα. Η συμπληρωμένη φόρμα θα πρέπει να επιστραφεί στην ΕΕΑΕ (μέσω e-mail: mkala@eeae.gr ή ταχυδρομικά) το αργότερο μέχρι τις 15.9.2012.

Στην παρούσα φάση συλλέγονται στοιχεία για τις ακόλουθες ακτινολογικές εξετάσεις:

Ακτινογραφικές εξετάσεις: Θώρακος ΟΠ, Θώρακος Πλάγια, Κεφαλής ΟΠ/ΠΟ, Κεφαλής Πλάγια, Λεκάνης – ισχύων ΠΟ, ΟΜΣΣ ΠΟ, ΟΜΣΣ Πλάγια, ΝΟΚ, ΑΜΣΣ ΟΠ

Ακτινοσκοπικές εξετάσεις: Βαριούχο γεύμα, Βαριούχος υποκλυσμός

Δεδομένα θα συλλέγονται για κάθε ακτινολογικό σύστημα (θάλαμο) του εργαστηρίου και για κάθε  μια από τις παραπάνω εξετάσεις.  Η πρώτη σελίδα της φόρμας συμπληρώνεται από τον υπεύθυνο/σύμβουλο ακτινοπροστασίας, ενώ η επόμενη από το προσωπικό του εργαστηρίου που χειρίζεται τον ακτινολογικό εξοπλισμό. Για κάθε εξέταση θα καταγράφονται τα στοιχεία (βάρος, kV, mAs κτλ) για  30 εξεταζόμενους μεσαίου βάρους και ύψους (δηλαδή να εξαιρούνται λιποβαρή και παχύσαρκα άτομα). Ο υπεύθυνος/σύμβουλος ακτινοπροστασίας του εργαστήριου θα παρέχει στοιχεία δοσιμετρίας υπό μορφή air kerma (free in air) στο 1 μέτρο από από την εστία της λυχνίας για τη μέση τιμή των kV και mAs που εφαρμόζονται στους εξεταζομένους (όπως προκύπτει από τους πίνακες συλλογής δεδομένων).

Οι υπεύθυνοι/σύμβουλοι ακτινοπροστασίας των εργαστήριων που έχουν συλλέξει ήδη δοσιμετρικά δεδομένα σύμφωνα με την παραπάνω διαδικασία παρακαλούνται να αποστείλουν στην ΕΕΑΕ τα επικαιροποιήμενα στοιχεία τους (μόνο τη σελίδα 1, αναφέροντας και τον αριθμό των εξεταζομένων).

Έντυπο για ακτινογραφικές εξετάσεις

'Εντυπο για ακτινοσκοπικές εξετάσεις

Για περισσότερες πληροφορίες ή διευκρινίσεις μπορείτε να επικοινωνείτε με το Τμήμα Αδειών και Ελέγχων της ΕΕΑΕ, Μ. Καλαθάκη, τηλ.210 6506763, mkala@eeae.gr.

Πηγή

Read More

Η χρήση των συμπληρωματικών – εναλλακτικών θεραπειών κατά την διάρκεια της ακτινοθεραπείας

Οι γιατροί από το Κονέκτικατ που πραγματοποίησαν αυτή την προοπτική πολυκεντρική μελέτη σημειώνουν στο εισαγωγικό τους σχόλιο ότι η χρήση εναλλακτικών μεθόδων έχει βρεθεί να είναι αρκετά συχνή σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού. Δεν βρήκαν, όμως, αρκετά στοιχεία για το τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας και αυτό προσπάθησαν να διερευνήσουν με την μελέτη τους.

Σε 360 ασθενείς έδωσαν ένα ερωτηματολόγιο την τελευταία εβδομάδα που συμπλήρωναν τη θεραπεία τους σε 5 ακτινοθεραπευτικά κέντρα.

Το 54% των ασθενών ανέφερε ότι έκανε χρήση συμπληρωματικών- εναλλακτικών μεθόδων κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας (εκ των οποίων το 71% αφορούσε reiki, διαλογισμό και παρόμοιες δραστηριότητες, το 26% χρησιμοποιούσε τοπικά σκευάσματα και το 45% έπαιρνε κάτι από το στόμα). Ένα πολύ μικρό ποσοστό των ασθενών ( 16%) συμβουλεύτηκε κάποιον ειδικό πριν αρχίσει τέτοια πρακτική. Νεότερης ηλικίας και υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου ασθενείς έκαναν περισσότερη χρήση, ενώ η συνδυασμένη χήμειο-ακτινοθεραπεία μείωνε το ποσοστό.

 Οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι το ποσοστό των ασθενών είναι υψηλό και οι ακτινοθεραπευτές θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση και να συζητούν αυτό το θέμα με τους ασθενείς τους.

Αξιοσημείωτη η διαπίστωση, ότι όσες ασθενείς έκαναν χρήση εναλλακτικών – συμπληρωματικών μεθόδων είχαν πολύ λιγότερη συχνότητα εμφάνισης σοβαρού βαθμού τοξικών επιδράσεων στο δέρμα.

Πηγή

Πηγή 2

Read More

Φασματοσκοπική απεικόνιση του προστάτη

Εισαγωγικά στοιχεία.

Η φασματοσκοπική απεικόνιση του προστάτη συμβάλλει στην πλήρη μελέτη της μεταβολικής δραστηριότητας, στον εντοπισμό διαφόρων τύπων βλαβών, όπως καρκινικοί όγκοι, καλοήθης υπερπλασία και χρόνια προστατίτιδα, και στην παρατήρηση της αποτελεσματικότητας  των διάφορων θεραπευτικών αγωγών. Με την καταγραφή των σχετικών συγκεντρώσεων των κιτρικών οξέων, της χολίνης, της κρεατίνης και των πολυαμινών είναι δυνατή η εύρεση και η σταδιοποίηση της βλάβης καθώς και η αντίδραση του οργανισμού μετά την ακτινοθεραπεία, την χημειοθεραπεία ή την ορμονοθεραπεία. 

Σκοπός της εξέτασης

Λόγω της συχνότητας της εμφάνισης καρκίνου του προστάτη και του κινδύνου που ελλοχεύει από την αργή εξάπλωση και την πιθανή διασπορά της νόσου εκτός του αδένα είναι απαραίτητη η εφαρμογή μιας μη επεμβατικής μεθόδου για την ακριβέστερη μορφολογική και βιοχημική ανάλυση των παθολογιών. Με την βοήθεια της απεικόνισης και της φασματοσκοπικής απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού είναι δυνατόν να ανιχνευθούν τέτοιου είδους παθολογίες και να καθοριστεί καλύτερα η μέθοδος εφαρμογής της θεραπείας.

 

Μορφολογική ανάλυση του προστάτη

Για την απεικόνιση του προστάτη χρησιμοποιείται είτε ενδοκοιλωτικό πηνίο σε συνδυασμό με επιφανειακό πολυπηνίο είτε αποκλειστικά επιφανειακό πηνίο.

Πιο συγκεκριμένα για την μορφολογική ανάλυση του προστάτη χρησιμοποιούνται ακολουθίες Τ₂  υψηλής ανάλυσης. Κύριος σκοπός είναι η απεικόνιση της κατάστασης του προστάτη, η παρατήρηση των γειτονικών ιστών και ο εντοπισμός της βλάβης εάν υπάρχει. Επίσης λαμβάνονται Τ₁ ακολουθίες για την μελέτη της κοιλιακής χώρας συνολικά ώστε να παρατηρηθούν πιθανές μεταστάσεις καθώς επίσης και για τον εντοπισμό της έκτασης της αιμορραγίας στο εσωτερικό του προστάτη στις περιπτώσεις που έχει  προηγηθεί βιοψία.

Στην περίπτωση εμφάνισης βλάβης σε ακολουθίες Τ₂ παρατηρούμε τα εξής:

1.  στις περιπτώσεις που ανιχνεύονται ανομοιογενείς περιοχές με χαμηλή ένταση σήματος (κυρίως στο κέντρο του αδένα) τότε πρόκειται για καλοήθη υπερπλασία του προστάτη.

2.  στις περιπτώσεις που ανιχνεύονται ομοιογενείς περιοχές με χαμηλή ένταση σήματος οι οποίες προέρχονται από την περιφερική ζώνη του προστάτη τότε πρόκειται για καρκινικό όγκο.

Είναι επίσης εφικτή η παρατήρηση της επέκτασης της νόσου πέραν της περιπροστατικής κάψας και της διήθησης των σπερματοδόχων κύστεων.

 

Μεταβολική ανάλυση του προστάτη

Με τις υπάρχουσες απεικονιστικές, βιοχημικές και επεμβατικές μεθόδους δεν είναι πάντα δυνατή η ακριβής εύρεση της έκτασης της βλάβης και η σταδιοποίηση της. Επίσης είναι αδύνατη η παρατήρηση της μικροσκοπικής εξάπλωσης του καρκίνου διαμέσου της περιπροστατικής κάψας. Με την φασματοσκοπική απεικόνιση επιτυγχάνονται και οι τρεις αυτοί στόχοι με ικανοποιητικά αποτελέσματα και μάλιστα προσφέροντας πληροφορίες οι οποίες είναι ιδιαίτερα δύσκολο να ληφθούν κατά την απεικόνιση. Τα κυριότερα πλεονεκτήματα είναι ο προσδιορισμός της βιοχημικής σύστασης της περιφερικής ζώνης και η δυνατότητα παρατήρησης της εξάπλωσης της βλάβης πέρα από την περιπροστατική κάψα.

Για την βιοχημική ανάλυση του προστάτη, ανεξαρτήτως παραμετροποίησης και πηνίου, λαμβάνονται 2DSI ακολουθίες προσαρμοσμένες κάθε φορά στην εκάστοτε κλινική εφαρμογή. Σε περιπτώσεις εμφάνισης κακοήθειας των ιστών παρατηρούμε δραματική μείωση των επιπέδων των κιτρικών οξέων και αύξηση της χολίνης και της κρεατίνης, ενώ σε προχωρημένες βλάβες παρατηρείται και αύξηση των επιπέδων των λιπιδίων. Επίσης, όποτε αυτό είναι δυνατό, παρατηρείται και μείωση των επιπέδων των πολυαμινών. Στους χάρτες συγκεντρώσεων των μεταβολιτών της χολίνης και κρεατίνης παρατηρείται αύξηση της έντασης του σήματος με αποτέλεσμα την παρατήρηση περιοχών με πιο ανοικτούς τόνους του γκρι στην περιφερική ζώνη του προστάτη σε σχέση με τις κεντρικές περιοχές του αδένα που εμφανίζονται πιο σκοτεινές. Αντίθετα στους χάρτες συγκεντρώσεων των κιτρικών οξέων οι περιοχές με βλάβη απεικονίζονται με σκούρους τόνους του γκρι, ενώ αντίθετα οι υγιείς απεικονίζονται με ιδιαίτερα φωτεινούς τόνους του γκρι λόγω της υψηλής σχετικής συγκέντρωσης. Με βάση τις παραπάνω πληροφορίες, εκτός από τον εντοπισμό και την σταδιοποίηση είναι δυνατή η πρόγνωση της πορείας της νόσου από την παρατήρηση των διαταραχών στους λόγους των συγκεντρώσεων των μεταβολιτών στις περιοχές που βρίσκονται κοντά στην εστία της βλάβης.

Για τις περιπτώσεις της καλοήθους υπερπλασίας παρατηρείται δραματική μείωση των επιπέδων των κιτρικών οξέων, της χολίνης και της κρεατίνης. Κύριο χαρακτηριστικό αυτών των φασμάτων είναι ότι και οι τρεις μεταβολίτες εμφανίζονται να έχουν περίπου την ίδια σχετική συγκέντρωση, ενώ είναι ιδιαίτερα δύσκολη η διάκριση της χολίνης από την κρεατίνη. Παρόλα αυτά όμως στις κεντρικές περιοχές του αδένα δεν παρατηρείται πάντοτε κάποια εμφανείς μεταβολή στην μορφή του φάσματος.

Όταν ο εξεταζόμενος έχει υποβληθεί σε βιοψία, η μορφή των φασμάτων που προκύπτουν εξαρτάται αποκλειστικά από τον χρόνο που έχει παρέλθει από την επέμβαση [5]. Μεταβολική ατροφία παρατηρείται στις περιπτώσεις που έχουν παρέλθει μέχρι και δύο εβδομάδες από την επέμβαση. Μειωμένα επίπεδα κιτρικών και αύξηση των πολυαμινών παρατηρούνται στις περιπτώσεις που έχουν παρέλθει 3 με 10 εβδομάδες από την επέμβαση. Τέλος παρατηρείται αδυναμία διάκρισης χολίνης και κρεατίνης όταν έχουν παρέλθει 12 εβδομάδες από την επέμβαση. Ομαλή μεταβολική δραστηριότητα παρατηρείται συνήθως μετά τις 14 εβδομάδες.

Κατά την μελέτη υγιών εθελοντών παρατηρήθηκε ότι ο προστάτης εμφανίζει διαφορές ως προς την μεταβολική δραστηριότητα στα διάφορα τμήματά του και στους ιστούς που τον περιβάλλουν. Η περιφερική ζώνη εμφανίζει υψηλή συγκέντρωση κιτρικών οξέων (τουλάχιστον πέντε φορές μεγαλύτερη από αυτή της χολίνης) ενώ η χολίνη και η κρεατίνη έχουν την ίδια περίπου συγκέντρωση. Η κεντρική περιοχή του προστάτη εμφανίζει μέτρια (50-60% μειωμένη σε σχέση με την περιφερική ζώνη) συγκέντρωση κιτρικών οξέων (δύο φορές μεγαλύτερη από αυτή της χολίνης) ενώ η χολίνη και η κρεατίνη έχουν επίσης την ίδια περίπου συγκέντρωση. Η περιοχή του προστάτη γύρω από την ουρήθρα εμφανίζει σημαντικά μειωμένα επίπεδα κιτρικών οξέων (65-75% σε σχέση με την περιφερική ζώνη) και αυξημένα επίπεδα χολίνης (20% σε σχέση με την περιφερική ζώνη) ενώ τα επίπεδα της κρεατίνης δεν εμφανίζουν διαφορές σε σχέση με την περιφερική ζώνη. Πρέπει να δοθεί προσοχή στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ορισμένα voxel περιλαμβάνουν τμήματα των σπερματοδόχων κύστεων. Λόγω της μεγάλης παραγωγής γλυκεροφωσφοχολίνης παρατηρείται στα 3.2 ppm κορυφή με ιδιαίτερα μεγάλο ύψος και πλάτος η οποία επικαλύπτει τις πολυαμίνες και την κρεατίνη.

 

Διαφοροποιήσεις στην συγκέντρωση των μεταβολιτών στα διάφορα τμήματα  του προστάτη.

 

Τεχνικές δυσκολίες

Ο σχεδιασμός της εξέτασης βασίζεται σε τρεις παραμέτρους: την μείωση του χρόνου εξέτασης, την αύξηση του σηματοθορυβικού λόγου και την μείωση της ενόχλησης του ασθενούς. Οι δύο πρώτες παράμετροι κυρίως σχετίζονται με την ορθή παραμετροποίηση ενώ η τρίτη παράμετρος σχετίζεται με την ορθή χρήση ή την αποφυγή χρήσης του ενδοκοιλωτικού πηνίου, το οποίο είναι σχετικά δύσκολο στην τοποθέτηση, προκαλεί αλλοιώσεις στην ομοιογένεια του μαγνητικού πεδίου και πιέζει τον προστάτη αλλάζοντας ελαφρώς το σχήμα του. Η αλλαγή του σχήματος του προστάτη οδηγεί στην λήψη εικόνων και φασμάτων τα οποία δεν βοηθούν ιδιαίτερα στον ακριβή χωρικό εντοπισμό της βλάβης.

Κυριότερο πρόβλημα κατά τον σχεδιασμό της εξέτασης είναι η κατάσταση του αδένα των εξεταζόμενων ασθενών καθώς η πλειοψηφία ενδέχεται να υποβάλλεται σε ορμονοθεραπεία ή χημειοθεραπεία. Το γεγονός αυτό είχε δύο επιπτώσεις: την δραματική μείωση του μεγέθους του αδένα στους περισσότερους ασθενείς και την παρατήρηση μεταβολικής ατροφίας των κυττάρων στην πλειοψηφία των περιπτώσεων.

Επίσης ασθενείς που δεν ακολουθούσαν κάποια θεραπευτική αγωγή αλλά είχαν υποβληθεί πρόσφατα (έως δύο εβδομάδες πριν την μέτρηση) σε βιοψία δεν είναι εύκολο να εξετασθούν με ακρίβεια καθώς οι περιοχές του αδένα με μεταχειρουργική αιμορραγία εμφάνιζαν υψηλή συγκέντρωση χολίνης και κρεατίνης χωρίς την ύπαρξη βλάβης. Λόγω των παραπάνω ιδιαιτεροτήτων οι μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε υγιείς εθελοντές και σε ασθενείς που δεν υποβάλλονταν σε κάποια θεραπεία προσέφεραν πολύ περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την λειτουργία και την αποτελεσματικότητα της μεθόδου καθώς το μέγεθος του μελετούμενου ιστού ήταν αρκετά μεγάλο και η μεταβολική δραστηριότητα παρέμενε ανεπηρέαστη.

Φάσμα προστάτη από voxel προερχόμενο από την περιφερική ζώνη ασθενούς ο οποίος εκείνη την περίοδο υποβαλλόταν σε ορμονοθεραπεία. Είναι εμφανής η απουσία όλων των μεταβολιτών λόγω μεταβολικής ατροφίας. Ορατές είναι μόνο οι κορυφές του ύδατος και των λιπιδίων (δεν εφαρμόστηκε καταστολή λιπιδίων). Η μέτρηση αυτή έγινε με την βοήθεια του επιφανειακού πηνίου και με μέση χωρική ανάλυση (8x8 voxel). Η εικόνα προέρχεται  από το λογισμικό jMRUI version 2.1. 

 

Τύποι ακολουθιών-διαδικασία μετρήσεων

Για την βιοχημική μελέτη του προστάτη εφαρμόζονται ακολουθίες 2DSI οι οποίες επιτρέπουν τον ακριβή χωρικό εντοπισμό της βλάβης (κάτι που δεν είναι εφικτό να γίνει με την απεικόνιση) είτε με την παρατήρηση των χαρτών συγκέντρωσης των μεταβολιτών (κιτρικά, νερό, χολίνη, κρεατίνη, λίπος) είτε με την παρατήρηση της σύστασης των voxel για ακριβέστερη διάγνωση. Οι single voxel ακολουθίες, λόγω της δυσκολίας σχεδιασμού (επιλογή μεγάλου και ομογενούς παθολογικού τμήματος του ιστού βασισμένη στην Τ₂ απεικόνιση) και των περιορισμένων πληροφοριών που προσφέρουν σχετικά με την θέση και την έκταση της βλάβης, δεν εφαρμόζονται.

Ο συνολικός χρόνος εξέτασης δεν ξεπερνά την μία ώρα για την πλήρη απεικόνιση και την φασματοσκοπική ανάλυση. Η εξέταση ξεκινά με την εφαρμογή των ακολουθιών απεικόνισης, ακολουθεί η εφαρμογή της ακολουθίας 2DSI και  η εξέταση ολοκληρώνεται με την χορήγηση σκιαγραφικού και την λήψη των δυναμικών. Η φασματοσκοπική απεικόνιση πρέπει να πραγματοποιείται πριν την χορήγηση σκιαγραφικού καθώς επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό η ποιότητα της μέτρησης, αν και στην διεθνή βιβλιογραφία υποστηρίζεται λανθασμενα και η αντίθετη άποψη.

Αφού εφαρμοστούν οι απαραίτητες ακολουθίες για την απεικόνιση του ιστού σχεδιάζεται η ακολουθία 2DSI ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της εκάστοτε κλινικής εφαρμογής.

Πρακτικές δυσκολίες που δυσχαιρένουν την εφαρμογή της μεθόδου και πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα κατά την εκτέλεση των μετρήσεων είναι:

1. Λόγω του σχετικά μικρού μεγέθους και της θέσης του αδένα σε μεγάλο βάθος στο σώμα απαιτείται προσεκτική επιλογή του πηνίου και ακριβής τοποθέτηση του για την πλήρη διέγερση του ιστού και λήψη σήματος με ικανοποιητική ένταση.
2. Λόγω της πολύπλοκης χημικής σύστασης του προστάτη και των γύρω ιστών (παρουσία λίπους, νερού και αέρα) απαιτείται σχετικά υψηλή χωρική ανάλυση για την καλύτερη διάκριση της βλάβης και την αποφυγή του φαινομένου του μερικού όγκου.
3. Η πλειοψηφία των καρκινικών όγκων παρατηρείται στην περιφερική ζώνη. Γι’αυτό τον λόγο απαιτείται ακριβής προσδιορισμός της περιοχής ενδιαφέροντος (τόσο κατά την σχεδίαση όσο και κατά την εφαρμογή της ακολουθίας) για να μην χάνονται πολύτιμες πληροφορίες κρίσιμες για την διάγνωση.

Με την ολοκλήρωση της εξέτασης πραγματοποιείται έλεγχος για την ορθότητα της μέτρησης. Σε περίπτωση που ληφθούν φάσματα με μέτρια ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά η εξέταση θα πρέπει να επαναλαμβάνεται, εάν αυτό είναι φυσικά εφικτό). 

 

Η παραμετροποίηση της ακολουθίας 2DSI.

Κατά την σχεδίαση της ακολουθίας δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στην ορθή επιλογή των γεωμετρικών χαρακτηριστικών της ακολουθίας για την επίτευξη της πλήρους κάλυψης του αδένα, στην αποφυγή λήψης σήματος από το περιπροστατικό λίπος και από τους ππεριβάλλοντες ιστούς, και στην αποφυγή λήψης voxel τα οποία περιλαμβάνουν παθολογικό μαζί με υγιή ιστό ή ιστό και λίπος.

Ο χρόνος TΕ επιλέγεται με κύρια κριτήρια την ικανοποιητική διάκριση της χολίνης, της κρεατίνης, των κιτρικών οξέων και της σπερμίνης, και την λήψη φασμάτων με υψηλό σηματοθορυβικό λόγο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μετρήσεων βρέθηκε ότι ο χρόνος ΤΕ πρέπει να είναι μεγαλύτερος από 110 ms για την αποφυγή φαινομένων κλιμακούμενης σύζευξης και την μείωση του θορύβου αλλά όχι ιδιαίτερα μεγάλος (μέχρι και τα 150ms) ώστε να αποφευχθεί η μείωση του SNR λόγω φαινομένων Τ₂ χαλάρωσης. Η επιλογή του χρόνου ΤΕ πρέπει να γίνεται με βασικό γνώμονα την ικανοποιητική παρατήρηση της χολίνης, η οποία εμφανίζει μεγάλο χρόνο Τ₁, και την ταυτόχρονη λήψη ισχυρού σήματος από τα κιτρικά οξέα, τα οποία  εμφανίζουν μικρότερο χρόνο Τ₁.

Ο χρόνος ΤR δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 1200 ms διότι για μεγάλους χρόνους TR παρατηρούμε πλήρη χαλάρωση της μαγνήτισης των λιπιδίων τα οποία δίνουν υψηλές κορυφές με μεγάλο F.W.H.M.. Για χρόνους άνω των 1200 ms αυξάνει σημαντικά το εύρος των κορυφών των μεταβολιτών και μειώνεται το ύψος τους ενώ σε συνδυασμό με την μεγάλη αύξηση της κορυφής των λιπιδίων χάνεται η κορυφή των κιτρικών οξέων λόγω επικάλυψης και διαταράσσεται η μορφή της baseline.

Κατά την διάρκεια της έρευνας μελετήθηκε ιδιαίτερα η επίδραση του μεγέθους του F.O.V. στην ποιότητα των φασμάτων και σε συνδυασμό με την επιλογή του μεγέθους των voxel ώστε να επιτευχθεί υψηλό SNR και ικανοποιητική διακριτική ικανότητα. Πιο συγκεκριμένα, αρχικά επελέγει F.O.V. με μέγεθος 220 mm για την επίτευξη υψηλού SNR. Όμως αργότερα παρατηρήθηκε, αρχικά στις μετρήσεις με το ομοίωμα και μετά στις μετρήσεις στους εθελοντές, ότι με μικρή μείωση του FOV (160 mm) το SNR μειώνεται ελάχιστα, όμως βελτιώνεται σημαντικά η ανάλυση, τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των φασμάτων, αποφεύγεται η επίδραση στο ληφθέν σήμα από τις περιοχές εκτός του αδένα και μειώνεται ο χρόνος εξέτασης. Όμως η μεγάλη μείωση του μεγέθους του FOV (κάτω από 120 mm) οδηγεί στην αλλοίωση της μορφής των φασμάτων και στην δραματική μείωση του SNR.

 Φάσμα προστάτη ασθενούς 66 ετών. Το φάσμα προέρχεται από voxel στο υγιές τμήμα της περιφερικής ζώνης του αδένα. Είναι εμφανής η πολύ καλή καταστολή του νερού (με την τεχνική WS-TE) και η διάκριση όλων των κορυφών. Επίσης είναι εμφανής η διαταραχή της βασικής γραμμής (baseline) λόγω του ισχυρού σήματος του λίπους (δεν εφαρμόστηκε καταστολή λιπιδίων). Ικανοποιητικό SNR για τις κορυφές της χολίνης της κρεατίνης και των κιτρικών (6-13). Η εξέταση πραγματοποιήθηκε  με το επιφανειακό πηνίο C1. Η εικόνα προέρχεται  από το λογισμικό jMRUI version 2.1.

 

Φάσμα προστάτη εθελοντή από την κεντρική ζώνη. Είναι εμφανής η άριστη διάκριση των κορυφών. Αξιοσημείωτη είναι η δυνατότητα παρατήρησης της σπερμίνης στα 2.9 ppm και της σπερμιδίνης στα 3.1 ppm [9,13]. Η εικόνα προέρχεται από το περιβάλλον εργασίας του μαγνητικού τομογράφου.

 

Χάρτης συγκέντρωσης της χολίνης (CSI) και η αντίστοιχη τομή κατά την απεικόνιση. Δεξιά, παρατηρώντας την Τ2 απεικόνιση είναι φανερό ότι οι τονισμένες με  κόκκινο χρώμα περιοχές είναι οι πιθανές παθολογικές περιοχές. Αριστερά παρατηρώντας τον χάρτη συγκέντρωσης της χολίνης γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για κακοήθεια (Karatopis et al, Molecular imaging through ¹H MRS and MRSI in everyday routine: Improvements in various clinical applications and parameter optimization of spectroscopic imaging sequences, NIMA, 2007).

Πηγή 

Read More

Καινοτόμες λύσεις για την ακτινοθεραπεία

Ο Τομέας Υγείας της Siemens παρουσίασε νέες καινοτόμες λύσεις για την ακτινοθεραπεία, στο πλαίσιο της συμμετοχής του στο πρόσφατο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Θεραπευτικής Ακτινολογίας και Ογκολογίας. Οι καινοτομίες που παρουσίασε η Siemens έχουν ως στόχο να συνδράμουν τους γιατρούς στη θεραπεία όγκων. 



Οι έξυπνες λύσεις λογισμικού και απεικόνισης της Siemens εξασφαλίζουν την αποτελεσματικότητα της δοσολογίας της ακτινοβολίας, του πλάνου της θεραπείας και της ακτινοθεραπείας συνολικότερα. 


Πιο συγκεκριμένα, η Siemens παρουσίασε την τεχνολογία “Multiple-X”, η οποία συμβάλλει στη μείωση της χρονικής διάρκειας, κατά την οποία ο ασθενής υπόκειται σε ακτινοβολία. Παράλληλα, παρουσίασε την απεικονιστική μέθοδο “In-Line kView Imaging”, βάσει της οποίας, η βελτιστοποιημένη για διαδικασίες απεικόνισης θεραπευτική ακτινοβολία χρησιμοποιείται για την απεικόνιση όγκων και τον επαναλαμβανόμενο έλεγχο της θέσης τους πριν την ακτινοθεραπεία. 


Ειδικά για το γραμμικό επιταχυντή Artiste, η Siemens έχει αναπτύξει τη νέα τεχνολογία “Multiple-X”, με την οποία η στερεοτακτική ακτινοθεραπεία μπορεί να επιταχυνθεί σημαντικά. Η στερεοτακτική θεραπεία είναι μια κατευθυνόμενη ακτινοθεραπεία ιδιαίτερης ακρίβειας, κατά την οποία πολύ υψηλές δόσεις ακτινοβολίας εφαρμόζονται σε έναν όγκο, σε μία ή περισσότερες συνεδρίες. Η διάρκεια μιας συνεδρίας στερεοτακτικής ακτινοθεραπείας μπορεί να φτάσει έως και τα 60 λεπτά. Η συνήθης δόση ακτινοβολίας σε μονάδες παρακολούθησης (monitor units) είναι μεταξύ 50 και 500 ανά λεπτό. Με την τεχνολογία “Multiple-X”, ο γραμμικός επιταχυντής Artiste της Siemens μπορεί να αποδώσει έως και 2.000 μονάδες ανά λεπτό. 


Έτσι, αυξάνεται η αποτελεσματικότητα της ακτινοβολίας και ο χρόνος της κάθε συνεδρίας μπορεί να μειωθεί έως και κατά 80%.


Για ακτινοθεραπείες που βασίζονται στην απεικόνιση, η Siemens ανέπτυξε την καινοτόμο μέθοδο απεικόνισης “In-Line kView”. Βάσει αυτής της μεθοδολογίας, η βελτιστοποιημένη για διαδικασίες απεικόνισης θεραπευτική ακτινοβολία χρησιμοποιείται για τη δημιουργία δισδιάστατων ή τρισδιάστατων εικόνων ενός όγκου και του περιβάλλοντα ιστού. Η ποιότητα της εικόνας που επιτυγχάνεται είναι συγκρίσιμη με αυτή των εικόνων από ακτίνες Χ, αλλά με τη νέα μέθοδο της Siemens απαιτείται μικρότερη δόση ακτινοβολίας. Επιπλέον, η μέθοδος αυτή επιτρέπει την επιλογή της ποιότητας της εικόνας ανάλογα με τη δόση, συμβάλλοντας έτσι στην καλύτερη διαχείριση των δόσεων και στην ασφάλεια του ασθενούς. 


Αναπτύσσοντας καινοτόμες τεχνολογίες και λύσεις, ο Τομέας Υγείας της Siemens προσφέρει απαντήσεις στις προκλήσεις που αφορούν την αποδοτικότητα των εξετάσεων, την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας και – πρωτίστως – τη φροντίδα του ασθενούς.


Σχετικά με τον Τομέα Υγείας της Siemens


Ο Τομέας Υγείας της Siemens  αποτελεί έναν από τους κορυφαίους προμηθευτές του κλάδου της Υγείας σε όλο τον κόσμο, καθορίζοντας τις τάσεις σε τομείς όπως η ιατρική απεικονιστική, τα εργαστηριακά διαγνωστικά συστήματα, οι λύσεις πληροφορικής για ιατρικούς οργανισμούς και τα ακουστικά βοηθήματα. Η Siemens είναι η μοναδική εταιρία που προσφέρει προϊόντα και λύσεις για όλο το φάσμα της φροντίδας του ασθενούς μέσω ενός σημείου επαφής– από την πρόληψη και την έγκαιρη πρόγνωση, έως τη διάγνωση, τη θεραπεία και τη φροντίδα του ασθενούς μετά τη θεραπεία. Βελτιστοποιώντας τη ροή εργασιών σε κλινικό επίπεδο για τις πλέον κοινές ασθένειες, η Siemens καθιστά τις υπηρεσίες υγείας ταχύτερες, καλύτερες και πιο αποδοτικές προς το κόστος. Ο Τομέας Υγείας της Siemens δραστηριοποιείται σε παγκόσμιο επίπεδο, απασχολώντας περίπου 48.000 εργαζομένους. 


Κατά το χρηματοοικονομικό έτος 2010 (ολοκληρώθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2010), ο Τομέας Υγείας της Siemens σημείωσε έσοδα ύψους €12,4 δισεκατομμυρίων και κέρδη της τάξης των €750 εκατομμυρίων. 


Για περισσότερες πληροφορίες, παρακαλούμε επισκεφθείτε την ιστοσελίδα:www.siemens.com/healthcare
Πηγή

Read More

Αξονική Εντερογραφία: Νέα εφαρμογή της αξονικής τομογραφίας για το λεπτό έντερο

Συγγραφέας: 

 Ν. Γιαννουλάκος, Ιατρός Ακτινολόγος και Δρ. Β. Μανιάτης, Διευθυντής Ιατρικών Απεικονίσεων ΙΑΣΩ General

Η αξονική (CT) εντερογραφία είναι μια ειδική εξέταση αξονικής τομογραφίας που χρησιμοποιείται για την απεικόνιση του λεπτού εντέρου.

Η μέθοδος συνδυάζει την υπολογιστική τομογραφία, τη χορήγηση από του στόματος ενός ειδικού σκιαγραφικού μέσου χαμηλής πυκνότητας (ανάλογης του ύδατος) προκειμένου να διαταθούν οι έλικες του λεπτού εντέρου, με την ενδοφλέβιο χορήγηση ιωδιούχου σκιαγραφικού μέσου το οποίο επιτρέπει την εκτίμηση του τοιχώματος καθώς και του βλεννογόνου του λεπτού εντέρου.
Για πολλά χρόνια η απεικόνιση του λεπτού εντέρου αποτέλεσε πονοκέφαλο για τους ακτινολόγους λόγω του μεγάλου μήκους και της πολυέλικτης ανατομίας του οργάνου.
Τη χρήση συμβατικών ακτινολογικών μεθόδων όπως η χορήγηση από του στόματος βαρίου και η λήψη ακτινογραφιών περιόριζε η επιπροβολή των εντερικών ελικων ενώ η μέχρι τώρα χρησιμοποιούμενη τεχνική της εντερόκλυσης προϋποθέτει τον καθετηριασμό με ειδικό ρινοεντερικό καθετήρα που δεν γίνεται πάντα καλά ανεκτός από τον εξεταζόμενο.
Από την άλλη οι ενδοσκοπικές μέθοδοι δεν μπορούν να συμβάλουν πλήρως στον έλεγχο του λεπτού εντέρου.
Η αλματώδης βελτίωση της τεχνολογίας των υπολογιστικών τομογράφων με την εισαγωγή νέων τομογράφων πολλαπλών τομών η οποία επέτρεψε τη διενέργεια απεικονίσεων και στα τρία ανατομικά επίπεδα και η εισαγωγή της τεχνικής χορήγησης από του στόματος σκιαγραφικών παραγόντων χαμηλής πυκνότητας έχουν καταστήσει την αξονική εντερογραφία εξέταση πρώτης εκλογής για τον απεικονιστικό έλεγχο του λεπτού εντέρου.


Πως γίνεται η αξονική εντερογραφία
Οι εξεταζόμενοι προσέρχονται στο τμήμα ιατρικών απεικονίσεων αφού έχουν απόσχει από την λήψη τροφής για τουλάχιστον 6 ώρες.
Για τον λόγο αυτό είναι προτιμότερος ο προγραμματισμός της εξέτασης σε πρωινή ώρα.
Λαμβάνουν από του στόματος περίπου 1000 έως 1200ml υδατικού διαλύμματος σκιαγραφικού μέσου, το οποίο θα πρέπει να ληφθεί εντός διαστήματος 30’ εως 40’.
Στην συνέχεια οδηγούνται στον αξονικό τομογράφο και διενεργείται πολυτομική υπολογιστική τομογραφία, με τους εξεταζόμενους σε ύπτια θέση και συγχρόνως με ταχεία ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού μέσου. Κατά την χορήγηση του σκιαγραφικού ο εξεταζόμενος μπορεί να αισθανθεί ένα παροδικό αίσθημα θερμότητας να επεκτείνεται στο σώμα του και σπανίως μια μεταλλική γεύση στο στόμα.
Η καθ ’αυτή διαδικασία της εξέτασης διαρκεί λιγότερο από 20΄΄.
Μετά την αποχώρηση του εξεταζόμενου τα δεδομένα αποστέλλονται σε ειδικό σταθμό επεξεργασίας εικόνας όπου γίνονται πολυεπίπεδες ανασχηματοποιήσεις και μετεπεξεργασία τους. Στη συνέχεια μελετώνται από ειδικευμένους ακτινολόγους προκειμένου να τεθεί η διάγνωση.


Σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται η αξονική εντερογραφία
Κύριες ενδείξεις της μεθόδου αποτελούν η διάγνωση, σταδιοποίηση και παρακολούθηση της ιδιοπαθούς φλεγμονώδους νόσου του εντέρου (κυρίως νόσος Crohn και λιγότερο ελκώδης κολίτιδα), ο έλεγχος ασθενών με συμπτώματα απόφραξης του λεπτού εντέρου (μία κατάσταση γνωστή ως ειλεός),ο έλεγχος κοιλιοκάκης (κατάσταση στην οποία υπάρχει δυσανεξία στην γλουτένη των τροφών), η διάγνωση και σταδιοποίηση όγκων του λεπτού εντέρου, καθώς και ο έλεγχος ασθενών με αιμορραγία από το πεπτικό σύστημα της οποίας δεν έχει εντοπιστεί η θέση και η αιτία μετά από τον ενδοσκοπικό έλεγχο.


Τα πλεονεκτήματα της αξονικής εντερογραφίας
Η εξέταση της αξονικής εντερογραφίας είναι πολύ καλά ανεκτή από τον εξεταζόμενο καθώς δεν διαφέρει από μια συμβατική υπολογιστική τομογραφία. Δεν υπάρχει ανάγκη καθετηριασμού από τη μύτη ή το στόμα όπως στην εντερόκλυση καθώς το σκιαγραφικό χορηγείται από του στόματος. Δεν απαιτείται αναισθησία όπως στις ενδοσκοπικές μεθόδους.
Λαμβάνονται πληροφορίες όχι μόνο για τον αυλό και το τοίχωμα του εντέρου αλλά και για την αγγείωσή του. Διαγιγνώσκονται επίσης τυχόν επιπλοκές φλεγμονωδών καταστάσεων (αποστήματα, συρίγγια) αλλά και παθολογία από τα άλλα ενδοκοιλιακά όργανα (ήπαρ, πάγκρεας, νεφροί).


Σε ποιες περιπτώσεις αντενδείκνυται η αξονική εντερογραφία
Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει αντένδειξη για τη διενέργεια αξονικής εντερογραφίας παρά μόνο η τεκμηριωμένη αντένδειξη χορήγησης ενδοφλέβιου ιωδιούχου σκιαγραφικού μέσου λόγω σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης στο παρελθόν μετά τη χορήγηση σκιαγραφικού για διαγνωστικούς σκοπούς (σε προηγούμενη αξονική τομογραφία, στεφανιογραφία ή πυελογραφία) ή επί μη ρυθμιζόμενου υπερθυρεοειδισμού.
Η αδυναμία λήψης μεγάλων ποσοτήτων υγρού από του στόματος, συνήθως σε ασθενείς σε κακή γενική κατάσταση είναι λόγος να μην πραγματοποιηθεί η μέθοδος και να επιλεγούν άλλες εναλλακτικές (π.χ εντερόκλυση).
Η χορήγηση μεγάλων ποσότητων υγρών, καθώς και η ήπια υπακτική δράση του σκιαγραφικού μέσου μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να προκαλέσει ήπια αυτοπεριοριζόμενη διαρροϊκή συνδρομή, μετά από 2 έως 3 ώρες.


Ο απεικονιστικός έλεγχος του λεπτού εντέρου
Η αξονική εντερογραφία αποτελεί πλέον την μέθοδο εκλογής στον απεικονιστικό έλεγχο του λεπτού εντέρου. Πραγματοποιείται εύκολα , χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία, είναι απόλυτα ανεκτή από το σύνολο των ασθενών και προσφέρει τις μέγιστες διαγνωστικές πληροφορίες για την παθολογία του λεπτού εντέρου συγχρόνως με τον έλεγχο όλων των ενδοκοιλιακών οργάνων.
Πηγή

Read More

Ποια είναι τα απεικονιστικά χαρακτηριστικά του πρωτοπαθούς σαρκώματος του μαστού;

Σύμφωνα με τα στοιχεία από 24 γυναίκες με ιστολογική διάγνωση πρωτοπαθούς σαρκώματος τα απεικονιστικά ευρήματα αυτού του όγκου δεν είναι τα τυπικά που χαρακτηρίζουν ένα διηθητικό πορογενές καρκίνωμα.

Οι όγκοι που είχαν μέγεθος από 0,9 – 15 εκ ( μέση τιμή 5 εκ), εμφανίστηκαν σε όλο το ηλικιακό φάσμα με μέση ηλικία εκείνη των 56 ετών και επρόκειτο σε όλες τις περιπτώσεις για μία εστία ανά ασθενή.

Το κύριο μαστογραφικό εύρημα ήταν αυτό της μη ασβεστοποιημένης ωοειδούς σχήματος μάζας με ακαθόριστα όρια (64%),

Υπερηχογραφικά πιο συχνά επρόκειτο για μια ωοειδή συμπαγή μάζα (86%) με ακαθόριστα όρια (77%). Οι μάζες ήταν συχνά υποηχογενής(86%) και είχαν αυξημένη αγγείωση (85%) και οπίσθια ακουστική ενίσχυση.

Στην Μαγνητική  Μαστογραφία φαινόταν ως στρογγυλή ή ωοειδής μάζα υπέρπυκνη στην Τ2 ακολουθία με ακαθόριστα όρια και ανομοιογενή ενίσχυση.

Συμπερασματικά μία μεγάλη ωοειδής μάζα με ακαθόριστα όρια πρέπει να εμβάλει σε υποψία μήπως πρόκειται για σάρκωμα.

Πηγή

Read More

Μαγνητική για βαθιά τραύματα

Μια νέα εξέταση μαγνητικής τομογραφίας εγκεφάλου μπορεί να εντοπίσει τραύματα που υπάρχουν βαθιά στον εγκέφαλο, σε σημεία στα οποία οι συνήθεις εξετάσεις αδυνατούν να φτάσουν.

Η νέα εξέταση φωτίζει τις περιοχές του εγκεφάλου που έχουν υποστεί τραύματα έπειτα από εκρήξεις, τροχαία ατυχήματα, διάφορα χτυπήματα στο κεφάλι κ.λπ., τα οποία όμως εμφανίζονται με την πάροδο του χρόνου.

Για να το πετύχει αυτό, κάνει χρήση μιας πολύ ευαίσθητης τεχνολογίας, η οποία μέσω ειδικού προγράμματος χαρτογραφεί τις σημαντικές δέσμες νευρικών ινών στον εγκέφαλο και τις επισημαίνει με έντονο πράσινο, κίτρινο και μοβ χρώμα, ανάλογα με τις λειτουργίες τους.

Η νέα εξέταση θα αρχίσει να εφαρμόζεται σύντομα σε ασθενείς που έχουν υποστεί τραύματα στο κεφάλι, καθώς και σε στρατιώτες που δέχτηκαν χτυπήματα κατά τη θητεία τους, προκειμένου να διαπιστωθεί αν τα τραύματα αυτά έχουν προξενήσει μεγαλύτερη βλάβη από εκείνη που έχουν εντοπίσει οι τρόποι εξέτασης που χρησιμοποιούνται σήμερα. «Υπάρχουν ασθενείς με σοβαρά εγκεφαλικά οιδήματα που αναρρώνουν κανονικά, και ασθενείς με εξίσου σοβαρό πρόβλημα, που χάνουν τη ζωή τους. Οι σημερινές εξετάσεις δεν δείχνουν ποιες θα είναι οι συνέπειες του τραύματος» εξηγεί ο νευροχειρουργός δρ Ντέιβιντ Οκόνκουο από το πανεπιστήμιο Πίτσμπουργκ.

Τα επαναλαμβανόμενα χτυπήματα στο κεφάλι αυξάνουν τον κίνδυνο να εμφανιστεί αργότερα κάποια μόνιμη νευρολογική βλάβη, κάτι που σύμφωνα με τους επιστήμονες συμβαίνει σε ποδοσφαιριστές, όταν πλέον έχουν αποσυρθεί από τα γήπεδα. Επίσης στα σοβαρά περιστατικά διάσεισης οι συνήθεις τρόποι εξέτασης δεν εντοπίζουν άλλα προβλήματα πέρα από την ύπαρξη οιδήματος ή αιματώματος, ώστε να φαίνεται αν οι εγκεφαλικές συνδέσεις έχουν υποστεί κάποια βλάβη, την οποία ο εγκέφαλος δεν μπορεί να αποκαταστήσει.

«Είναι η πρώτη φορά που έχουμε τη δυνατότητα να βλέπουμε τέτοιες πληγές στον εγκέφαλο, οι οποίες μέχρι πρότινος δεν ήταν ορατές. Οταν δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε σωστά την εγκεφαλική βλάβη, είναι δύσκολο να την αντιμετωπίσουμε» εξηγεί ο καθηγητής Γουόλτερ Σνάιντερ, από το πανεπιστήμιο Πίτσμπουργκ.

 Πηγή

Read More