Αξονική Εντερογραφία: Νέα εφαρμογή της αξονικής τομογραφίας για το λεπτό έντερο

Συγγραφέας: 

 Ν. Γιαννουλάκος, Ιατρός Ακτινολόγος και Δρ. Β. Μανιάτης, Διευθυντής Ιατρικών Απεικονίσεων ΙΑΣΩ General

Η αξονική (CT) εντερογραφία είναι μια ειδική εξέταση αξονικής τομογραφίας που χρησιμοποιείται για την απεικόνιση του λεπτού εντέρου.

Η μέθοδος συνδυάζει την υπολογιστική τομογραφία, τη χορήγηση από του στόματος ενός ειδικού σκιαγραφικού μέσου χαμηλής πυκνότητας (ανάλογης του ύδατος) προκειμένου να διαταθούν οι έλικες του λεπτού εντέρου, με την ενδοφλέβιο χορήγηση ιωδιούχου σκιαγραφικού μέσου το οποίο επιτρέπει την εκτίμηση του τοιχώματος καθώς και του βλεννογόνου του λεπτού εντέρου.
Για πολλά χρόνια η απεικόνιση του λεπτού εντέρου αποτέλεσε πονοκέφαλο για τους ακτινολόγους λόγω του μεγάλου μήκους και της πολυέλικτης ανατομίας του οργάνου.
Τη χρήση συμβατικών ακτινολογικών μεθόδων όπως η χορήγηση από του στόματος βαρίου και η λήψη ακτινογραφιών περιόριζε η επιπροβολή των εντερικών ελικων ενώ η μέχρι τώρα χρησιμοποιούμενη τεχνική της εντερόκλυσης προϋποθέτει τον καθετηριασμό με ειδικό ρινοεντερικό καθετήρα που δεν γίνεται πάντα καλά ανεκτός από τον εξεταζόμενο.
Από την άλλη οι ενδοσκοπικές μέθοδοι δεν μπορούν να συμβάλουν πλήρως στον έλεγχο του λεπτού εντέρου.
Η αλματώδης βελτίωση της τεχνολογίας των υπολογιστικών τομογράφων με την εισαγωγή νέων τομογράφων πολλαπλών τομών η οποία επέτρεψε τη διενέργεια απεικονίσεων και στα τρία ανατομικά επίπεδα και η εισαγωγή της τεχνικής χορήγησης από του στόματος σκιαγραφικών παραγόντων χαμηλής πυκνότητας έχουν καταστήσει την αξονική εντερογραφία εξέταση πρώτης εκλογής για τον απεικονιστικό έλεγχο του λεπτού εντέρου.


Πως γίνεται η αξονική εντερογραφία
Οι εξεταζόμενοι προσέρχονται στο τμήμα ιατρικών απεικονίσεων αφού έχουν απόσχει από την λήψη τροφής για τουλάχιστον 6 ώρες.
Για τον λόγο αυτό είναι προτιμότερος ο προγραμματισμός της εξέτασης σε πρωινή ώρα.
Λαμβάνουν από του στόματος περίπου 1000 έως 1200ml υδατικού διαλύμματος σκιαγραφικού μέσου, το οποίο θα πρέπει να ληφθεί εντός διαστήματος 30’ εως 40’.
Στην συνέχεια οδηγούνται στον αξονικό τομογράφο και διενεργείται πολυτομική υπολογιστική τομογραφία, με τους εξεταζόμενους σε ύπτια θέση και συγχρόνως με ταχεία ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού μέσου. Κατά την χορήγηση του σκιαγραφικού ο εξεταζόμενος μπορεί να αισθανθεί ένα παροδικό αίσθημα θερμότητας να επεκτείνεται στο σώμα του και σπανίως μια μεταλλική γεύση στο στόμα.
Η καθ ’αυτή διαδικασία της εξέτασης διαρκεί λιγότερο από 20΄΄.
Μετά την αποχώρηση του εξεταζόμενου τα δεδομένα αποστέλλονται σε ειδικό σταθμό επεξεργασίας εικόνας όπου γίνονται πολυεπίπεδες ανασχηματοποιήσεις και μετεπεξεργασία τους. Στη συνέχεια μελετώνται από ειδικευμένους ακτινολόγους προκειμένου να τεθεί η διάγνωση.


Σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται η αξονική εντερογραφία
Κύριες ενδείξεις της μεθόδου αποτελούν η διάγνωση, σταδιοποίηση και παρακολούθηση της ιδιοπαθούς φλεγμονώδους νόσου του εντέρου (κυρίως νόσος Crohn και λιγότερο ελκώδης κολίτιδα), ο έλεγχος ασθενών με συμπτώματα απόφραξης του λεπτού εντέρου (μία κατάσταση γνωστή ως ειλεός),ο έλεγχος κοιλιοκάκης (κατάσταση στην οποία υπάρχει δυσανεξία στην γλουτένη των τροφών), η διάγνωση και σταδιοποίηση όγκων του λεπτού εντέρου, καθώς και ο έλεγχος ασθενών με αιμορραγία από το πεπτικό σύστημα της οποίας δεν έχει εντοπιστεί η θέση και η αιτία μετά από τον ενδοσκοπικό έλεγχο.


Τα πλεονεκτήματα της αξονικής εντερογραφίας
Η εξέταση της αξονικής εντερογραφίας είναι πολύ καλά ανεκτή από τον εξεταζόμενο καθώς δεν διαφέρει από μια συμβατική υπολογιστική τομογραφία. Δεν υπάρχει ανάγκη καθετηριασμού από τη μύτη ή το στόμα όπως στην εντερόκλυση καθώς το σκιαγραφικό χορηγείται από του στόματος. Δεν απαιτείται αναισθησία όπως στις ενδοσκοπικές μεθόδους.
Λαμβάνονται πληροφορίες όχι μόνο για τον αυλό και το τοίχωμα του εντέρου αλλά και για την αγγείωσή του. Διαγιγνώσκονται επίσης τυχόν επιπλοκές φλεγμονωδών καταστάσεων (αποστήματα, συρίγγια) αλλά και παθολογία από τα άλλα ενδοκοιλιακά όργανα (ήπαρ, πάγκρεας, νεφροί).


Σε ποιες περιπτώσεις αντενδείκνυται η αξονική εντερογραφία
Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει αντένδειξη για τη διενέργεια αξονικής εντερογραφίας παρά μόνο η τεκμηριωμένη αντένδειξη χορήγησης ενδοφλέβιου ιωδιούχου σκιαγραφικού μέσου λόγω σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης στο παρελθόν μετά τη χορήγηση σκιαγραφικού για διαγνωστικούς σκοπούς (σε προηγούμενη αξονική τομογραφία, στεφανιογραφία ή πυελογραφία) ή επί μη ρυθμιζόμενου υπερθυρεοειδισμού.
Η αδυναμία λήψης μεγάλων ποσοτήτων υγρού από του στόματος, συνήθως σε ασθενείς σε κακή γενική κατάσταση είναι λόγος να μην πραγματοποιηθεί η μέθοδος και να επιλεγούν άλλες εναλλακτικές (π.χ εντερόκλυση).
Η χορήγηση μεγάλων ποσότητων υγρών, καθώς και η ήπια υπακτική δράση του σκιαγραφικού μέσου μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να προκαλέσει ήπια αυτοπεριοριζόμενη διαρροϊκή συνδρομή, μετά από 2 έως 3 ώρες.


Ο απεικονιστικός έλεγχος του λεπτού εντέρου
Η αξονική εντερογραφία αποτελεί πλέον την μέθοδο εκλογής στον απεικονιστικό έλεγχο του λεπτού εντέρου. Πραγματοποιείται εύκολα , χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία, είναι απόλυτα ανεκτή από το σύνολο των ασθενών και προσφέρει τις μέγιστες διαγνωστικές πληροφορίες για την παθολογία του λεπτού εντέρου συγχρόνως με τον έλεγχο όλων των ενδοκοιλιακών οργάνων.
Πηγή